Er gaat een schok door pluimveeland - dat zegt de voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders. Er zijn vandaag twee bedrijven bij gekomen waar vogelgriep is vastgesteld, een ander nabijgelegen bedrijf wordt uit voorzorg ook geruimd. In totaal zijn nu vier bedrijven besmet met de ziekte.
Boeren zijn verslagen. Kippen dood.
Dit is het slechtst denkbare scenario.
Wat als...
Een kip met vogelgriep heeft griepverschijnselen. Die moet geruimd worden, zoals dat heet. Vooral om verspreiding van de besmetting te voorkomen. Maar wat als je dat vóór zou kunnen zijn? Door een vaccinatie?
Dat kan. Nederlandse onderzoekers is het als eerste gelukt om een vaccin te ontwikkelen dat je grootschalig kan toedienen. En vaccineren is een betere manier om uitbraken van de vogelgriep te voorkomen, zegt een van de onderzoekers, hoogleraar Farmaceutische Technologie en Biofarmacie Erik Frijlink.
Het goede nieuws
Aangenomen wordt dat overvliegende trekvogels boerderijkippen hebben besmet. Met een vaccin kan je dieren resistent maken tegen besmetting door wilde vogels. Dat lijkt ondoenbaar, duizenden kippen injecteren. Maar met het nieuwe vaccin hoeft dat niet: dat kan je toedienen met verneveling. Het vaccin wordt dan als fijne poederdeeltjes in de stal gespoten en de kippen ademen het gewoon in.
Het slechte nieuws
Klinkt ideaal toch? Voor pluimveebedrijven niet. Die zijn namelijk afhankelijk van de export. "We moeten toch onze producten verkopen", zegt boer Piet Wiltenburg, wiens bedrijf als eerste geruimd werd.
Duitsland bijvoorbeeld wil geen eieren en vlees van gevaccineerde kippen, omdat je niet zou kunnen zien of die besmet waren met levende virussen. Maar met dit nieuwe vaccin is dat wél te zien, zegt Frijlink.
Toch is inenten geen optie, zolang het buitenland je product niet wil, zegt Wiltenburg. "Op zich zijn boeren vaak helemaal niet tegen, maar dan moeten eerst alle neuzen dezelfde kant op staan. Dan moet het eerst Europees ingevoerd worden en dat zie ik niet zo snel gebeuren."
Pluimvee-econoom Peter van Horne is het daarmee eens. "De Duitse retail wil gewoon geen eieren van gevaccineerde kippen. Ze zijn bang dat er toch iets in die eieren kan zitten, ook al is het risico nog zo klein. En zolang dat het geval is, snap ik wel dat boeren niet willen vaccineren."
Dus blijven we ruimen. De schade tot nu toe:
In Nederland is 60 procent van de eieren voor de export, en van die 60 procent gaat 80 procent naar Duitsland.
Ter Aar, Hekendorp en Kamperveen, waar nu vogelgriep is vastgesteld, liggen in een driehoek. "Daar zit de Veluwe tussen en dat is het hart van pluimveeland", zegt de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders. Bij een uitbraak daar zijn de gevolgen volgens hem niet te overzien.
De angst is groot dat het rampscenario uit 2003 zich herhaalt. Toen moest een derde van alle pluimvee in Nederland geruimd worden, tot hobbydieren aan toe.