Anderen gaan ervandoor met CDA-verhaal, maar Bontenbal ziet nog kansen
Aan de teloorgang van het CDA lijkt voorlopig nog geen einde te komen. Ondanks rapport op rapport met analyses van wat er voorheen misging, weet de partij kiezers nog steeds niet te overtuigen. Maar volgens lijsttrekker Henri Bontenbal zal zijn partij "nog wel eens kunnen gaan verrassen".
"Het CDA heeft de afgelopen jaren te veel water bij de wijn gedaan." Bontenbal wil het CDA weer een duidelijk profiel geven, zegt hij in een verkiezingsgesprek bij Nieuwsuur.
De kersverse CDA-lijsttrekker erft een partij die door zijn voorganger Wopke Hoekstra nog verder in verval is gestort. Als nieuwe lijsttrekker wacht hem een zware klus. Zelf zegt hij dat het "frisser en compromislozer" zal zijn.
Vernieuwing
Het CDA, ooit een brede volkspartij, hamert op "waarden en normen" en pleit voor een "fatsoenlijk land". De komende verkiezingen zijn het zoveelste hoofdstuk waarin de partij zegt dat ze haar leven gaat beteren. Bontenbal schermt met vernieuwing en wil van het CDA ook een klimaatpartij maken. Maar gelooft de achterban dat allemaal nog?
De natuurlijke CDA-achterban komt van het platteland, en bestaat ook uit boeren. De tragiek is dat het gedachtegoed van die achterban lijkt te floreren als nooit tevoren. Maar mensen komen volgens de peilingen niet meer uit bij het CDA, maar bij nieuwkomers als NSC van Pieter Omtzigt en BBB van Caroline van der Plas. Die partijen lijken het CDA-verhaal veel beter te verkopen.
Toch vindt Bontenbal dat het CDA nog steeds "nodig is in het politeke spectrum". "Kunnen die nieuwe partijen het wel waarmaken? Wij zijn als partij geworteld, ook in lokaal bestuur."
Handjevol zetels
Van de 54 zetels die de partij in de jaren 80 had, heeft het CDA er in de Tweede Kamer nu nog vijftien. Na de verkiezingen van 22 november voorspellen de peilingen dat daar slechts een handjevol van overblijft. Van de 15 huidige CDA-Kamerleden zijn er inmiddels 11 vertrokken of zullen de Haagse deur na de verkiezingen achter zich dichttrekken.
Bontenbal: "Ik vertegenwoordig een brede partij. Met een boerin op nummer 2 en mensen die uit heel Nederland komen. Ik ben de kopman van deze brede club mensen. En ik wil mijn stempel gaan drukken op het CDA-verhaal. Zodat mensen weer zien waar we voor staan."
Boer Henry Fox is zijn vertrouwen in het CDA helemaal kwijtgeraakt. Hij was 25 jaar lang lid. "Op het moment dat ze hier het erf afrijden, zijn ze het vergeten. Nooit hoorde ik iets terug. We hebben alle praatjes de afgelopen jaren al gehoord, maar het heeft ons niets opgeleverd." De melkveehouder uit Twente overweegt nu op NSC of BBB te stemmen. "CDA kiest steeds voor de natuur boven de landbouw."
Bontenbal snapt de frustratie en geeft toe dat het (demissionaire) kabinet de sector met een doelstelling tegen de muur heeft gezet. Hij wil opnieuw proberen een landbouwakkoord te sluiten. "Dit gaat over de boeren en over milieu, die komen samen in dat akkoord. De overheid is topdown dingen gaan bedenken, terwijl er in de sector genoeg ideeën zijn voor een transitie."
Ook zegt hij dat boeren twee jaar lang geen perspectief is geboden. "We hadden harder moeten duwen en schreeuwen, misschien. Het probleem is niet weg. Gaan andere partijen dan iets heel anders doen? Er is geen makkelijke weg uit deze crisis."
'New kid on the block'
Op de partij van Pieter Omtzigt - NSC dat op inhoudelijk gebied een grote concurrent is - heeft Bontenbal kritiek. "NSC agendeert niet en legt geen hoopvolle agenda neer. Die partij analyseert alleen de problemen, maar biedt geen oplossing. Als het vertrouwen in de politiek laag is, moeten we zorgviuldig zijn en wantrouwen niet verder aanwakkeren."
In Nieuwsuur kreeg Bontenbal ook kritiek namens de jongeren. Niels Honkoop, tot vorig jaar CDA-raadslid in Gouda en eerder vice-voorzitter van CDA-jongeren, heeft zijn lidmaatschap opgezegd en twijfelt aan de koers van de partij. Het hameren op een fatsoenlijk Nederland is hem in het verkeerde keelgat geschoten. "Er is een reden voor mensen om cynisch naar de politiek te kijken: Groningen, de toeslagenaffaire, de woningnood. Het CDA was er altijd bij. En nu is er weer een new kid on the block die het allemaal anders gaat doen?"
Bontenbal vindt dat zijn partij eerder de koers had moeten verleggen, maar gelooft heilig dat het CDA terug kan komen. "Onze filosofie is precies wat mensen nodig hebben en natuurlijk moeten we het gaan waarmaken. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het CDA is niet dood en begraven, maar komt er weer bovenop."
Een belangrijke pijler onder het klimaatbeleid van de vorige regering zijn de afspraken met de grootste CO2-uitstoters van Nederland. Met normen en verplichtingen, maar ook met drie miljard subsidie wil de regering deze industrieën helpen te vergroenen. Een idee uit de koker van Bontenbal. Wat is daarop zijn antwoord? Bekijk hier het hele gesprek terug:
