Vrede mogelijk tussen Israël en Hamas? 'Tweestatenoplossing is geen optie meer'
Er is nog veel onenigheid over wat er met Gaza gaat gebeuren na de oorlog. Zo zei de Israëlische premier Benjamin Nethanyahu zaterdag dat hij zich zal verzetten tegen de terugkeer van de Palestijnse Autoriteit naar Gaza, terwijl de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken hier juist voorstander van is.
Het illustreert hoe lang en moeizaam de weg naar duurzame vrede zal zijn. Nieuwsuur bespreekt de mogelijke toekomstscenario's met de Palestijnse Jonathan Kuttab en de Israëlische Gilead Sher. Zij waren allebei betrokken bij eerdere vredesonderhandelingen. Kuttab aan de kant van de Palestijnen, Sher namens Israël.
Als je een conflict niet probeert op te lossen als de situatie op zijn ergst is, blijft het probleem terugkeren.
Gilead Sher is voormalig stafchef van de Israëlische oud-premier Ehud Barak. Jonathan Kuttab is expert op het gebied van internationaal recht. Hij onderhandelde jarenlang mee aan de zijde van de Palestijnen, onder meer tijdens de Oslo-akkoorden. Hoewel een begin van het einde van de oorlog niet in zicht is, blijven Kuttab en Sher hoop houden op vrede.
Tweestatenoplossing...
Sher denkt dat alleen een tweestatenoplossing kan leiden tot duurzame vrede. "Het is een uiterst complex, multidimensionaal conflict. En om het op te lossen is leiderschap nodig. De verwachtingen moeten bijgesteld worden", zegt Sher.
Bij de tweestatenoplossing wordt het historische Palestina verdeeld in twee staten: een Joods Israël en een Arabisch Palestina. "We moeten begrijpen dat Israël alleen de democratische Joodse staat kan blijven op basis van universele democratische waarden. En dat de Palestijnen alleen zelfbeschikking kunnen hebben door splitsing van het mandaatgebied Palestina in twee staten."
...of één staatoplossing?
In de jaren negentig stond Kuttab nog achter een tweestatenoplossing, maar inmiddels ziet hij daar geen heil meer in. "Er was een tijd dat men dacht dat het land opdelen in twee staten een compromis was waar men mee kon leven. Helaas hebben de Israeli's dat compromis ondermijnd door Joodse nederzettingen te bouwen in het kleine deel van de Westoever dat een Palestijnse staat zou worden."
Nu wonen er zo'n 800.000 Joodse kolonisten op de Westelijke Jordaanoever, zegt Kuttab. "En ze nemen steeds meer land in, verdringen steeds meer mensen. Die tweestatenoplossing lijkt nu dus totaal geen optie meer."
We moeten een manier vinden om samen te leven. En dat lukt niet als je de Arabieren wilt domineren, onderdrukken, wil wegvagen en etnisch zuiveren.
De oud-onderhandelaar pleit nu juist voor één staat. "Er moeten nieuwe oplossingen komen, zodat Israëli's en Palestijnen samen kunnen wonen. Gelijkwaardige burgers van één staat, die tegelijk Joods en Arabisch is." Kuttab noemt dit een "hybride staatsvorm" die gelooft in de waardigheid van alle inwoners van die staat. "En dus niet in de onderdrukking van de ene groep door de andere."
Vertrouwen
Maar hoe kun je überhaupt toewerken naar een oplossing, nu het geweld de afgelopen weken zo is geëscaleerd? "Als je een conflict niet probeert op te lossen als de situatie op zijn ergst is, blijft het probleem terugkeren", zegt Sher.
Kuttab beaamt dat. "We moeten een manier vinden om samen te leven. En dat lukt niet als je de Arabieren wilt domineren, onderdrukken wegvagen en etnisch zuiveren. Dan komt er nooit vrede."
Israël zegt de Palestijnen niet meer te vertrouwen na de aanval op 7 oktober. Hoe is een vredige samenleving dan mogelijk? "De Palestijnen vertrouwen Israël ook niet", zegt Kuttab.
"We hebben elk onze redenen om elkaar te wantrouwen. Vertrouwen is een subjectieve term. Ik heb het liever over procedures, over garanties, over wetten, en over een nieuwe situatie waarin we samen kunnen leven. Niet op basis van vertrouwen, maar op mechanismen en instituties die gelijkheid en vrijheid garanderen."
