Wat staat Israël te wachten als ze de Hamas-tunnels in gaan?

Israëlische grondtroepen hebben Gaza-stad bereikt, waar het grondoffensief nu officieel begonnen lijkt. Maar onder de dichtbevolkte Gazastrook gaat een tweede wereld schuil: een kilometerslang ondergronds gangenstelsel. Hoelang en waar die tunnels precies zijn, weet alleen Hamas.

Voormalig militair Achiya Klein kent de tunnels van Hamas goed. Hij was lid van een elite-eenheid van het Israëlische leger. Vanuit zijn huis in Toronto vertelt Klein aan Nieuwsuur hoe hij tien jaar geleden de tunnels probeerde te bereiken. "Dit is niet een tunnel zoals kinderen met hun strandschepje maken. Deze tunnels zijn jarenlang ontworpen en gebouwd. Het is een zeer gestructureerd systeem."

In 2013 raakte Klein zwaargewond door een boobytrap, toen hij samen met zijn team door een tunnel probeerde te boren. "Toen we de tunnel hadden geraakt, kwam de boor naar boven. Een paar meter daarvoor was er een enorme ontploffing. Die ontploffing heeft vooral mijn hoofd en mijn bovenlijf geraakt." Klein raakte blind, zes andere militairen raakten gewond.

Wapens smokkelen

Hamas graaft al tientallen jaren tunnels op meerdere plaatsen in Gaza, zegt Scott Savitz van de Amerikaanse denktank Rand Corporation. "Het begon deels met pogingen om wapens van Egypte naar Gaza te krijgen." Daarmee heeft Hamas volgens Savitz uitgebreide ervaring opgedaan.

Daarnaast gebruikt Hamas de tunnels ook als bunkers. "Ze zijn veilig en goed bestand tegen bombardementen vanuit vliegtuigen, van artillerie of op wat voor manier dan ook."

De eerste uitdaging is om de ingang van een tunnel te vinden, vertelt Klein, maar eenmaal binnen wordt het niet makkelijker. "Als je de tunnel in gaat moet je direct heel steil naar beneden, ongeveer twintig meter", vertelt Klein. "Je moet heel zachtjes in het donker lopen, zodat de vijand je niet kan horen. Er is heel veel stof, dus ademen gaat niet gemakkelijk. Je moet heel voorzichtig, stapje voor stapje, je ademhaling en je angst proberen te controleren."

Gijzelaars

Wat de situatie voor Israël nog ingewikkelder maakt, zijn de gijzelaars. "Israël wil de gijzelaars zo snel mogelijk bevrijden", zegt Savitz. "Maar dat weet Hamas ook. Dus zo stellen ze Israël voor een dilemma: de Israëlische troepen zullen de tunnels in moeten om de gijzelaars te bevrijden. Maar ze lopen een enorm risico, zelfs met al hun training en materieel."

Volgens Israël zijn er 224 mensen gegijzeld door Hamas, zowel Israëliërs als buitenlanders. Een van de twee Israëlische vrouwen die eerder door Hamas werden vrijgelaten vertelde later hoe ze samen met anderen door de tunnels werd meegenomen. "We moesten kilometers lopen over natte aarde. Het was een gigantisch tunnelstelsel, net een spinnenweb", zei ze.

Ook Klein vermoedt dat veel gijzelaars ondergronds worden vastgehouden. "Dat begrijpen ze", zegt hij. "Ze voelen zich op hun gemak onder de grond, kennen elk hoekje en elke uitgang. Het is vergelijkbaar met hoe je je in je eigen huis voelt."