Commissie: hoogleraar moet sponsoring van onderzoek voortaan vermelden
Bijzonder hoogleraar Rex Arendsen van de afdeling Belastingrecht aan de Universiteit Leiden moet de sponsoring van zijn onderzoek voortaan vermelden bij zijn publicaties. Dat is een van de aanbevelingen van een tijdelijke commissie.
De universiteit stelde die commissie in naar aanleiding van berichtgeving van Nieuwsuur over de verzwegen sponsoring vanuit zijn werkgever, de Belastingdienst.
'Verzwijgen is onacceptabel'
De fiscus betaalde, in stilte, grotendeels de leerstoel van Arendsen. Dat terwijl terwijl Arendsen als hoogleraar onderzoek doet naar belastingwetgeving en de uitvoerbaarheid ervan. Hijzelf, de universiteit en de Belastingdienst hebben dit potentiële belangenconflict niet publiekelijk vermeld.
Wel vermeldde Arendsen dat het Douane- en Belastingmuseum de leerstoel sponsorde, maar in werkelijkheid droeg het museum zelf slechts een klein deel bij aan de financiering. Het meeste geld voor zijn onderzoek kwam van de Douane, voorheen onderdeel van de Belastingdienst. De Belastingdienst is voor vier dagen per week ook de werkgever van Arendsen, wat in potentie tot een belangenconflict kan leiden.
Minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap noemde "het verzwijgen en verbergen" van dit soort financieringsconstructies "onacceptabel". "Ik vind dat het absoluut 100 procent duidelijk moet zijn hoe hoogleraren ondersteund worden."
Oordeel commissie
De commissie heeft wetenschappelijke publicaties van Arendsen tegen het licht gehouden en oordeelt dat hij niet altijd zijn nevenfuncties en sponsoring correct heeft vermeld. In 13 van de 17 publicaties werd het dienstverband bij de Belastingdienst niet vermeld. De gelden van sponsors voor het onderzoek zijn helemaal niet vermeld.
Toch leidt dit volgens de onderzoekers niet tot een conflict. "In de onderzochte publicaties heeft de commissie geen aanwijzingen gevonden voor extra belang van transparantie vanwege de schijn van belangenverstrengeling of partijdigheid", schrijft de commissie. Wel beveelt de commissie aan om in de toekomst volledig transparant te zijn en alle belangen te vermelden.
Een andere interne inventarisatie van de universiteit kwam eerder tot dezelfde conclusies.
Nieuwsuur onderzoekt de nevenfuncties van hoogleraren. Eerder bleek al dat de verplichte registratie een chaos is:
In een reactie zegt Arendsen zich "heel goed in de conclusies en aanbevelingen van de commissie" te kunnen vinden. Eerder gaf hij aan "geen directe noodzaak [te zien] de financiers van de leerstoel expliciet te benoemen in publicaties". Inmiddels heeft hij de financiers van zijn onderzoek op zijn universiteitspagina vermeld.
De Universiteit Leiden laat weten actiever toe te gaan zien op transparantie. "De betrokken hoogleraar gaat de adviezen opvolgen. Maar over de hele linie moet de transparantie op dit soort punten beter", zegt decaan Joanne van der Leun. "Dat geldt niet alleen voor onze faculteit maar voor de hele universiteit. De gedragscode is vrij algemeen gesteld en medewerkers verdiepen zich er niet altijd in of geven er een verschillende interpretaties aan, zoals we intern ook merkten."
