Ouders ontvoerde Wit-Russische journalist vragen Nederland druk te zetten
Tim Berbers
redacteur Online
De ouders van de Wit-Russische journalist Roman Protasevitsj maken zich ernstig zorgen over het lot van hun zoon, die werd opgepakt nadat zijn vlucht werd omgeleid via Minsk. Vanuit hun woonplaats Warschau, waar ze naartoe zijn gevlucht voor het regime van Loekasjenko, vrezen ze voor zijn geestelijke en lichamelijke gezondheid.
De Poolse hoofdstad Warschau is het centrum van de Loekasjenko-kritische Wit-Russen in ballingschap. Vanuit daar proberen ze hulp te geven aan demonstranten die zijn mishandeld door het regime.
Ook de kritische journalist Roman Protasevitsj woont in Warschau, net als zijn ouders. "Mijn laatste contact met m'n zoon is op 22 mei", zegt zijn moeder. "We hebben elkaar alleen geappt."
Volgens haar appten ze over 'gewone dingen' zoals vragen over de vakantie. Dat was het laatste normale gesprek. "Op 23 mei, toen ik 's ochtends Roman appte, over hoe het met hem was en wat hij die dag ging doen, reageerde hij niet meer."
Gemarteld
Diezelfde middag lezen ze een verontrustend bericht op social media. "Een vliegtuig dat op weg was naar Vilnius zou een bom aan boord hebben. Meteen schoot door m'n hoofd de paniek dat m'n zoon zich in dat toestel bevond."
Een dag later zien ze hun zoon weer voor het eerst. In een video, vanuit Wit-Rusland. Ze denken aan zijn gezicht te kunnen zien dat hij gemarteld is. "Ze willen dat hij door lange ondervragingen z'n strijdbaarheid verliest", zegt zijn vader. "En dat hij niet meer logisch kan nadenken en schuld bekent."
Ook willen ze hen, de ouders, volgens hem onder druk zetten. "Want als je niet weet wat er met je dierbaren gebeurt, dan is dat gruwelijk. En al zo lang."
Zijn ouders begrijpen gelijk waarom juist hun zoon met zo'n grote operatie naar Wit-Rusland werd gehaald. "Dat is heel simpel: omdat hij nooit bang is om de waarheid te zeggen. Omdat hij het nieuws bracht en ons, het Wit-Russische volk, getuige liet zijn van hoeveel mensen de straat op gingen."
Ondanks hun zorgen, zijn ze ook trots:
De ouders hopen dat Nederland de druk verhoogt op het Wit-Russische regime om hun zoon snel weer vrij te kunnen krijgen. "Elk moment dat hij achter de tralies zit, kan verschrikkelijke gevolgen hebben", zegt zijn moeder. "Het is een enorme bedreiging. Daar zijn we het bangst voor."
Relatie tussen Poetin en Loekasjenko sterk verslechterd
Bob Deen is Oost-Europadeskundige bij Instituut Clingendael en volgt de ontmoeting tussen Poetin en Loekasjenko op de voet. Hij signaleert hoe de verhouding tussen de twee leiders de afgelopen jaren sterk is bekoeld.
"Loekasjenko eet het liefst van twee walletjes", zegt hij tegen Nieuwsuur. "Handel met de EU, samenwerking met Rusland. Maar de laatste tijd krijgt hij dat bij beide partijen niet goed meer voor elkaar."
De eens zo stevig in het zadel zittende autocraat heeft zijn hand overspeeld, zegt Deen. "Vergis je niet, Loekasjenko is een slimme man. Maar vanaf vorig jaar lijkt hij ineens fouten te zijn gaan maken. Corona werd enorm door hem onderschat. Ook de oppositieleider Tichanovskaja zag hij niet als een groot gevaar. Dat was een inschattingsfout."
Als Loekasjenko noodgedwongen het veld ruimt voor iemand anders, is dat volgens Deen trouwens helemaal niet per se goed nieuws voor de EU. "De oppositie in het land is voor een groot deel juist pro-Rusland. De protesten zijn ook helemaal niet pro-EU, zoals toen bij Oekraïne, maar puur anti-Loekasjenko."
Dat Loekasjenko op korte termijn het veld ruimt, acht hij overigens niet waarschijnlijk. "Maar dat hij op langere termijn opzij moet stappen voor iemand anders, is steeds aannemelijker."
