Waarschuwing voor 'olympische' mutant, maar 'prestige Japan staat op het spel'

Een mega-evenement organiseren middenin een coronagolf, het lijkt een slecht idee. De voorzitter van de Japanse unie van artsen wil dan ook dat de Olympische Spelen worden afgelast. De coronasituatie in Japan is te slecht, vindt hij, en hij verwacht dat dat in juli, wanneer de Spelen beginnen, ook nog zo is. Hij vreest voor het ontstaan van een 'olympische' coronamutant.

Toch wil de Japanse regering de Spelen door laten gaan. Want na het uitstel van vorig jaar is nieuw uitstel voor het Internationaal Olympisch Comité geen optie meer. En afgelasting zou een financieel debacle en gezichtsverlies betekenen. "Het prestige van de regering staat op het spel", zegt Radboud Molijn, Japankenner en oud-directeur van de Nederlands-Japanse Handelskamer. "Er is ontiegelijk veel geld in gestopt."

Noodtoestand

De druk op de regering om toch te stoppen groeit steeds verder. Uit peilingen blijkt dat zo'n driekwart van de Japanners wil dat de Spelen niet doorgaan. Asahi Shimbun, de grootste krant van Japan én officiële partner van de Olympische Spelen, riep gisteren op het evenement te annuleren.

Volgens de krant zijn de risico's voor de veiligheid en de zorg te groot. Daarmee heeft de krant een punt: de coronapandemie is in Japan nog lang niet onder controle. Dagelijks komen er duizenden besmettingen bij. Onder meer in gaststad Tokio geldt de noodtoestand.

"Het aantal besmettingen is nu veel hoger dan een jaar geleden, toen de Spelen werden afgelast", zegt Molijn. "De zorg is zwaar belast en in sommige steden zijn de ziekenhuizen overvol. Dus veel mensen vragen zich af: waarom gaan ze nu dan wel door?"

Ondertussen verloopt het vaccineren traag. Zes procent van de bevolking heeft een prik gehad, zo'n 2,5 procent is volledig gevaccineerd.

Naast een vaccinatiesysteem dat "voor geen meter" werkt, is er bij de bevolking "weerzin" tegen vaccineren, zegt Anoma van der Veere, onderzoeker aan het Leiden Asia Centre en aan de Universiteit van Osaka. "Ik merk onder jonge mensen dat ze liever afwachten wat de effecten van de vaccins zijn bij ouderen."

Er is onder Japanners "veel irrationele angst" voor vaccineren, zegt Molijn. "Japanners willen alles 100 procent perfect hebben. En vaccins zijn nou eenmaal niet 100 procent perfect."

Van der Veere: "Dat maakt het heel moeilijk om de bevolking op korte termijn op een redelijk niveau gevaccineerd te krijgen."

Publiek en sporters gescheiden

Desondanks wil de regering de Spelen doorzetten. Hoogleraar infectieziekten Andy Hoepelman denkt dat dat veilig kan. De voormalige waterpolospeler deed zelf mee aan de Spelen van 1976. "Ik kan me heel erg goed inleven in hoe belangrijk dit is voor sporters. Iedereen leeft ernaar toe. Het zijn professionals, ze zullen er ook alles aan doen om niet besmet te raken."

Hoepelman is tegenwoordig hoofd infectieziekten van het UMC in Utrecht en adviseerde de olympische organisatie in Tokio. "Het grootste deel van de sporters zal gevaccineerd zijn en ze worden twee, drie keer voordat ze in Tokio aankomen getest. Tijdens hun verblijf worden ze dagelijks getest, net als de officials."

De vrees van de Japanse toparts die waarschuwt voor het ontstaan van een 'olympische' mutant, een menging van verschillende varianten, is onnodig, zegt Hoepelman. Door alle maatregelen is de kans volgens hem klein dat virussen met de buitenlandse gasten mee Japan binnenkomen.

Ook zijn er maatregelen om te voorkomen dat het publiek de sporters besmet. "Het uitgangspunt is dat het publiek en de sporters niet met elkaar in contact komen." Niemand kan zomaar restaurants binnenlopen waar sporters eten, bijvoorbeeld.

Meer zorgen maakt Hoepelman zich over het grotendeels ongevaccineerde Japanse publiek zelf, dat nu te maken heeft met een snel rondwarend virus.

Van der Veere: "Mensen vragen zich hier af: waarom moeten we de bevolking in gevaar brengen voor sport? Waarom moeten wij offers maken voor de Olympische Spelen? We moeten eerst de pandemie onder de knie krijgen."

'Annuleren betekent opstappen'

Toch lijkt het erop dat de Spelen uiteindelijk wel doorgaan. "De partij die nu aan de macht is, is al acht, negen jaar bezig met promoten en organiseren", zegt Van der Veere. "De Spelen zijn altijd een pronkstuk geweest en moesten Japan weer op het wereldpodium zetten na recessies en na Fukushima."

Afgelasten zou daarom een hoge politieke tol eisen. "Het zou betekenen dat de premier moet opstappen. Terwijl als het doorgaat en het is een succes, de regering er veel uit kan slepen."