"We zitten wel bij de elite, daar moet ik eerlijk in zijn. We zijn allemaal hoogopgeleide mensen en niet arm." Marja van Beek realiseert zich dat ze het goed heeft. "Maar er moet in de maatschappij ook een elite zijn, die grondig kennis van zaken heeft en verantwoord met de dingen omgaat. In die zin vind ik die 'aanval op de elite' vandaag de dag een hele goedkope manier."
Marja zit samen met Gertruud Langendijk in een clubje vooral oudere, welgestelde mensen dat eens per maand bij elkaar komt in Amsterdam-Zuid. Ze delen daar met gelijkgestemden hun inzichten over de politiek en de toestand in de wereld.
Hoe gaat het met Nederland?
"Het gaat eigenlijk heel goed met Nederland", zegt Gertruud Langendijk. "Er is erg veel aandacht voor negatieve dingen, ook in het nieuws. Er mag wel wat meer aandacht zijn voor positieve dingen. Maar er is wel een bovenlaag en een onderlaag. Dat moet wel meer bij elkaar komen."
"Ik ben bezorgd", zegt Marja. "Dingen die ik nu zie gebeuren, doen me denken aan de jaren 30. We hebben in Nederland geweldige instituties als een parlementaire democratie, onafhankelijke rechtspraak, vrije pers en wetenschap. Onze samenleving draait daarop. Maar populistische politici nemen die instituties internationaal en ook nationaal enorm onder vuur. We zien dat groepen mensen in de samenleving hun vertrouwen in die belangrijke instituties verliezen. Dat is gevaarlijk."
Wat doet dat met u?
"Mijn angst wordt met de dag groter door wat er uit Amerika komt overwaaien, met wat Trump allemaal van plan is. Hoe fragiel is het wat we hebben opgebouwd?", zegt Gertruud. "Hoe beangstigend is dat voor onze toekomst, voor de toekomst van onze kinderen?"
"Voor het eerst ben ik bang voor de wereld waarin vijf kleinkinderen opgroeien", zegt Marja. "Dat gevoel heb ik bij mijn eigen kinderen nooit gehad. Ik ben opgegroeid in een wereld die zich in opgaande lijn ontwikkelde. Verworvenheden leken vanzelfsprekend. Dat is nu anders. In het ergste geval leidt de onrust tot geweld, of oorlog."
Hoe vindt u dat de Nederlandse politiek het doet?
"Ze houden elkaar scherp", zegt Gertrude. "Al domineert rechts nu teveel het politieke debat. Links zou iets meer naar voren mogen treden."
"Niet goed", zegt Marja. "De grote, rustige middenpartijen blijken niet meer in staat grote massa’s aan te spreken. De extreme geluiden winnen het. Wilders heeft 36 zetels in de peilingen. Als hij niet in het kabinet komt is dat een groot probleem. Mensen die op hem gestemd hebben zullen teleurgesteld zijn en hij zal dat uitbuiten. Maar het alternatief, hem laten deelnemen aan een regering, is eerder geprobeerd. Hij neemt geen verantwoordelijkheid."
Wat zou de politiek moeten doen?
Gertrude: "Ik hoop dat links zich wat meer gaat profileren. Niet door zich onfatsoenlijk te gedragen, maar wel wat duidelijker naar voren komen. En meer gaat uitleggen hoe het ook kan en moet."
Marja: "Ze moeten in ieder geval veel duidelijker stelling nemen tegen de populistische aanval op onze belangrijke instituties. Uitleggen waarom een onafhankelijke pers en rechtsstaat zo enorm belangrijk zijn. Onze rechtsstaat is er niet alleen voor de elite. Hij is er juist zodat iedereen in de maatschappij zijn recht kan halen."
Op wie gaat u stemmen?
Gertrude: "Ik zit in de linkerhoek, omdat ik vind dat de rechterkant teveel naar de bovenlaag kijkt en de mensen aan de onderkant te weinig in het vizier hebben."
Marja: "In ieder geval op een partij die eerder verantwoordelijkheid heeft gedragen. Voor Wilders is het gemakkelijk roepen vanaf de zijlijn. Partijen die een land moeten besturen en verantwoordelijkheid moeten nemen, dat is een hele andere tak van sport. Dan heb je met de realiteit te maken en moet je compromissen sluiten. Dus geen vrijblijvende roepers aan de zijkant die niet voor het algemeen belang opkomen."
