In november 2008 schreef Barack Obama geschiedenis door als eerste zwarte kandidaat de Amerikaanse presidentsverkiezingen te winnen. Obama had nauwelijks ervaring in de internationale politiek. De verwachtingen waren hoog gespannen, misschien wel te hoog gespannen.
Bij zijn aantreden werd Obama geconfronteerd met twee oorlogen: in Irak en Afghanistan. Een erfenis van zijn voorganger, George W. Bush. Obama wilde de Bush-doctrine doorbreken en ontwikkelde zijn eigen beleid. Door hem zelf eens samengevat als: ‘Don’t do stupid shit’.
Afghanistan noemde Obama 'de goede oorlog', dat wil zeggen dat Amerika er naar zijn overtuiging orde op zaken moest stellen. Het werd Obama's prioriteit om Osama bin Laden, leider van het terreurnetwerk al-Qaida, uit te schakelen.
Dat lukte op 2 mei 2011. In de Pakistaanse stad Abbottabad werd de terroristenleider door Amerikaanse elite-militairen door het hoofd geschoten. Bin Laden verbleef daar in een zwaarbeveiligd huis zonde telefoon- en internetverbindingen.
De geheime operatie tegen Osama was bijzonder riskant. Volgens analisten heeft Obama toen durf en leiderschap getoond. Het wordt gezien als een van de grootste successen van zijn buitenlandbeleid. Eind 2014 trok hij de Amerikaanse troepen terug uit Afghanistan.
De strijd tegen terrorisme zette hij voort met aanvallen van onbemande vliegtuigen: drones. In Afghanistan, Pakistan, maar ook in Jemen en Noord-Afrika werden kopstukken van al-Qaida en IS gedood door drone-aanvallen.
De VS gebruikten drones al langer, maar Obama voerde het gebruik ervan op. De regering-Obama verklaarde in 2013 dat de aanvallen met onbemande vliegtuigen 'precies, legaal en effectief' zijn.
Mensenrechtenorganisaties hebben altijd felle kritiek gehad op aanvallen met drones. Het aantal burgerslachtoffers dat door drones werd geraakt nam toe.
Tegen de Amerikaanse invasie in Irak heeft Obama altijd fel campagne gevoerd. Hij had zijn presidentschap er wellicht voor een deel aan te danken.
Vlak voor zijn aftreden had George W. Bush een regeling getroffen met Bagdad over de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Irak. Tot tevredenheid van Obama, die vaart zette achter het vertrek van de militairen. Eind 2011 loste Obama zijn verkiezingsbelofte in en trok hij de Amerikaanse troepen terug uit Irak.
Dat is hem later duur komen te staan - na de opkomst en gebiedsverovering van IS in het land. Sindsdien is Obama genoodzaakt geweest 'adviseurs' naar Irak te sturen, net als bombardementen uit te voeren op en rond steden die door IS waren veroverd.
Bombarderen
In elk politiek conflict manoeuvreerde Obama behoedzaam, en dat gold dus ook voor de burgeroorlog in Syrië. De Amerikaanse president stelde zelf een grens aan ingrijpen: als de Syrische president Bashar al-Assad chemische wapens zou gebruiken zou hij over gaan tot bombarderen.
Deze zogeheten 'rode lijn' werd door troepen van Assad overschreden, en Obama deed vervolgens niets. Dat is hem kwalijk genomen, niet alleen door Republikeinen maar ook door Democraten.
Wat heeft Obama wel in Syrië gedaan? De gematigde rebellen werden door hem van wapens voorzien, en later ging hij over tot het bombarderen van stellingen van IS. Maar verder zette hij zich niet actief in om Assad uit het zadel te wippen - toch een expliciet doel van de Amerikaanse regering.
Toch heeft Obama ook successen geboekt in het buitenland. Hij sloot een nucleair akkoord met Iran waardoor het land geen kernwapens meer kan ontwikkelen en sancties worden opgeheven.
Het opheffen van de economische sancties betekent veel voor de bevolking van Iran. Zo wordt het in de toekomst weer mogelijk om geld van en naar Iran over te maken.
Ook het herstel van de betrekkingen met Cuba kan aan Obama worden toegeschreven. Na meer dan een halve eeuw vijandigheid maakte Obama en einde aan de Amerikaanse boycot.
Oorlog geeft in zekere zin uitdrukking aan de menselijke dwaasheid
Op klimaatgebied heeft Obama ervoor gezorgd dat de Verenigde Staten - een van de grootste vervuilers op de wereld - de strijd zijn aangegaan met klimaatverandering. Hij was een van de drijvende krachten achter het klimaatverdrag uit Parijs.
Al kreeg hij daar ook kritiek op omdat hij zijn maatregelen om milieu en klimaat te beschermen nam zonder het Congres. De president verdedigde zich door te zeggen dat hij geen keuze had: de Republikeinen wezen bij voorbaat alle wetgeving op dit gebied af.
