Uit nieuwe cijfers blijkt dat gedwongen huwelijken fors vaker voorkomen dan is geregistreerd. Nieuwsuur praat met twee Nederlandse slachtoffers, 'Sarah' en 'Alya'. Beiden zijn diep teleurgesteld in de Nederlandse ambassade, die hen weigerde te helpen toen zij werden gedwongen om te trouwen.
Ontsnapping
Sarah, geboren in Nederland en van Somalische afkomst, is 16 als ze wordt uitgehuwelijkt aan een man die twee keer zo oud is zijzelf. "Ik ging naar Somalië omdat mijn moeder had gezegd dat mijn oma ziek was. Maar toen ik daar aankwam, bleek dat helemaal niet waar. Ik moest blijven en drie maanden later was ik getrouwd." Uiteindelijk wist Sarah te ontsnappen, Nieuwsuur was er in 2012 bij toen het meisje veilig aankwam op Schiphol.
Gedwongen seks
Sarah is twee jaar na haar ontsnapping nog steeds verbijsterd dat de Nederlandse ambassade haar niet heeft beschermd op het moment dat zij hulp zocht om te vluchten uit haar huwelijk. Ze bekijkt daarom samen met haar advocaat Channa Samkalden wat de mogelijkheden zijn om een rechtszaak tegen de Staat aan te spannen. Samkalden denkt dat Sarah een sterke zaak heeft als ze besluit de rechtszaak door te zetten.
"In Sarahs situatie is er sprake van schending van mensenrechten en schending van het kind. Ze werd tegen haar wil vastgehouden, uitgehuwelijkt en gedwongen om seksuele handelingen te ondergaan. Dat is zonder twijfel in strijd met de mensenrechten. Op het moment dat je als Nederlandse je meldt bij de ambassade en de ambassade stuurt je weg, is het wat mij betreft duidelijk dat er onrechtmatig is gehandeld."
Nieuwe cijfers
Het aantal meisjes en jonge vrouwen dat gedwongen wordt uitgehuwelijkt ligt vele malen hoger dan nu wordt geregistreerd. Het Verwey-Jonker Instituut hield een enquête onder 522 professionals, zoals hulpverleners en huisartsen, waarin zij een schatting gaven over hoe vaak zij te maken hebben gehad met gedwongen huwelijken. Op basis van de grootte van de gemeente is er een schatting gemaakt over de totale omvang: tussen de 674 en 1914 keer in 2010-2012. Dat is fors hoger dan de registratie van 181 gedwongen huwelijken.
Een verdere toename ligt volgens de professionals op de loer vanwege de stop op subsidies aan lokale en nationale organisaties die zich inzetten voor de slachtoffers van huwelijksdwang. Ook het stopzetten van bijvoorbeeld wijk- of stadsdeelsubsidies voor projecten die zich richten op het doorbreken van sociaal isolement van kwetsbare vrouwen, zien zij als een ontwikkeling die kan leiden tot meer gedwongen huwelijken.
Familie-eer
Uit het onderzoek blijkt dat de slachtoffers soms te maken hebben met dreigingen van geweld of moord. Sociale druk en psychische intimidatie komen vaak voor. Een medewerker van een welzijnsorganisatie geeft daarvan in de enquête een voorbeeld. "Wanneer krijg je nog een keer een aanzoek? Het maakt niet uit hoe hij eruitziet, of wie het is, je gaat gewoon trouwen, punt", kreeg een doof meisje te horen van haar ouders.
Een gedwongen huwelijk kan voortkomen uit al gemaakte afspraken met toekomstige familieleden, maar is soms ook een oplossing voor ouders om de familie-eer te behouden. Bijvoorbeeld als hun dochter verkracht is. Een huisarts vertelt over een meisje dat op die manier in een huwelijk terechtkwam. "Ze werd meegenomen en uitgehuwelijkt aan iemand die haar wel wilde hebben. Het huwelijk was absoluut niet plezierig."
Bruiloft in oktober
Ook Alya werd door haar moeder naar het buitenland gelokt. Ze studeerde in Nederland en was al getrouwd met een Nederlandse man. Niemand wist van haar huwelijk, behalve haar moeder, want die vertrouwde ze. Op een dag kreeg Alya een telefoontje van haar moeder. "Ze zei me dat ze keelkanker had en mij graag wilde zien voor de operatie. Op het moment dat ik in het land aankwam, werd mijn paspoort afgepakt."
Ze kreeg te horen dat haar familie voor haar een huwelijk heeft gepland in oktober. Op zoek naar hulp, deed ook Alya een beroep op de Nederlandse ambassade. "Verrassend genoeg weigerden ze om me te helpen." Alya wist haar familie te overtuigen dat ze in Nederland haar cijferlijst moest ophalen. Een van haar broers reisde met haar mee, omdat een vrouw in dat land niet alleen mag reizen.
Niet veilig
Eenmaal aangekomen op Schiphol vertelde Alya aan haar broer dat ze al is getrouwd met een Nederlander en niet van plan is om mee terug te gaan. "Mijn broer is nog steeds in Nederland. Hij moet van de familie mij mee terugnemen. Dus ik ben nog steeds niet veilig."
Mensonterend
Minister Asscher zegt vandaag over het onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut: "Het gezicht dat dit onderzoek geeft aan de wat abstracte terminologie van huwelijksdwang, achterlating en huwelijkse gevangenschap is mensonterend. Ik ben mij zeer bewust van de ernst van de problematiek en voor mij onderstreept dit het belang van de intensivering van de aanpak waarvoor dit kabinet heeft gekozen. Het kabinet heeft in 2012 besloten tot extra maatregelen om huwelijksdwang en achterlating aan te pakken. De afgelopen jaren is daarmee veel in gang gezet en afgerond."
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Yvonne.Roerdink@Nieuwsuur.nl