De Nederlandse overheid heeft te nauwe banden met de tabaksindustrie, dat vindt de Stichting Rookpreventie Jeugd. Daarmee zou Nederland een internationaal anti-rookverdrag schenden. Vandaag dagvaardt de stichting de Nederlandse Staat. "We gaan niet voor geld of glorie, we willen dat de overheid hiermee ophoudt."
Regels
Nederland heeft, net als 179 andere landen, een anti-tabaksverdrag ondertekend dat is opgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In dat verdrag, The Framework Convention on Tobacco Control (FCTC), staan allerlei regels die tabaksgebruik moeten ontmoedigen. Reclame voor tabak is verboden, minderjarigen mogen niet roken en de overheid mag zich niet laten beïnvloeden door de tabaksindustrie bij het opstellen en uitvoeren van beleid. Volgens de Stichting Rookpreventie Jeugd, opgericht door longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker, lapt de overheid die regels in het laatste geval aan zijn laars.
Nauw contact
De stichting heeft honderden documenten opgevraagd bij verschillende ministeries, via de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). Daaruit blijkt volgens hen, dat verschillende ministeries te vaak en te nauw contact hebben met de industrie. Ambtenaren van de ministeries van Financiën en Volksgezondheid nodigen regelmatig vertegenwoordigers van de tabaksindustrie uit om commentaar te geven op conceptbeleid, en ook over lopende beleidszaken wordt overlegd. Ook gaan ambtenaren in op uitnodigingen van de tabaksindustrie om op bezoek te komen.
Over de contacten die er zijn, zijn de ministeries te weinig transparant, zegt de stichting. Van veel gesprekken zouden geen notulen beschikbaar zijn, waardoor de inhoud van die gesprekken niet te controleren valt.
Beschermen
In artikel 5.3 van het internationaal anti-rookverdrag staat dat overheden hun tabaksbeleid moeten beschermen tegen de belangen van de tabaksindustrie. In de bijbehorende richtlijnen en aanbevelingen staat dat er alleen contact mag zijn met de industrie als het informeren over beleid dat al is vastgesteld betreft.
"Als het sigarettenpakje opeens drie keer zo duur wordt, moet de tabaksindustrie natuurlijk de prijs op het pakje aanpassen", zegt longarts Pauline Dekker. "Dat moet doorgegeven worden, maar je nodigt niet de tabaksindustrie uit aan tafel om te onderhandelen over hoe zij het beste bestreden kan worden. Dat is de wereld op z'n kop."
Campagne
Ondertussen bungelt Nederland onderaan in de lijst als het gaat om anti-rookcampagnes, zegt Dekker. "Wanneer heb jij voor het laatst een campagne gezien waarin wordt gewaarschuwd voor de schadelijke effecten van roken? Ze zijn er simpelweg niet. Dat komt rechtstreeks door besluiten die zijn genomen door politici die zijn beïnvloed door de tabaksindustrie."
Contact verbreken
Stichting Rookpreventie Jeugd wil met de dagvaarding bereiken dat wordt vastgesteld dat de Nederlandse Staat onrechtmatig handelt door zich niet te houden aan het verdrag. De stichting eist verder dat de overheid onmiddellijk alle contacten met vertegenwoordigers van de tabaksindustrie verbreekt en alle overheidsinstellingen laat weten dat zij de tabaksindustrie buiten de deur moeten houden.
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Christel.Voorn@Nieuwsuur.nl