Voor de op één na grootste bank van Nederland was 2013 een beroerd jaar. De top werd geplaagd door interne twisten, de leden van de bank verkochten massaal hun certificaten en tot overmaat van ramp was daar de Libor-affaire. Die sloeg ook een forse deuk in het voorheen zo onkreukbare imago.
Boze boeren
Nieuwsuur spreekt uitgebreid met boze boeren en gewone klanten van de Rabobank. En met Herman Wijffels, die de bank van 1986 tot 1999 leidde. In de studio reageert Pieter Lalkens, redacteur van Het Financieele Dagblad.
Boerenbank
De Rabobank werd ooit opgericht als coöperatieve bank. Bedoeld als boerenleenbank, zodat de boeren elkaar konden helpen met de financiering van hun bedrijven. Voor de oprichting van de eigen bank kwamen de boeren vaak noodgedwongen terecht bij geldschieters die woekerrentes vroegen, zodat de boerenbevolking arm bleef.
In 1864 richt Friedrich Wilhelm Raiffeisen de eerste boerenleenbank op in Duitsland. Het voorbeeld kreeg al snel navolging over de grens.
Fusie
In Nederland ontstonden twee coöperatieve centrales: de Centrale Raiffeisen-Bank en Centrale Boerenleenbank. Die twee fuseerden uiteindelijk in 1972 tot de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank, of kortweg de Rabobank. De leden en lokale bestuurders van de Rabobank bleven op papier de baas, ook nadat de bank zijn vleugels uitsloeg naar het buitenland.
Die bijzondere structuur maakte de bank internationaal gezien een vreemde eend in de bijt, maar leverde tijdens de kredietcrisis een groot voordeel op. De kapitaalkrachtige bank bleek minder gevoelig voor financiële tegenvallers dan de beursgenoteerde concurrentie.
Trots?
De bank had dus ook als enige grootbank geen staatssteun nodig en was daar trots op. Eind 2013 is van die trots nog weinig over. Ook Rabo-bankiers bleken in staat tot grootschalige fraude; het kostte de bank een recordboete van 774 miljoen euro. En intern is er een machtsstrijd gaande tussen het hoofdkantoor in Utrecht en de lokale banken. Voornaamste inzet is de toekomstige koers van de bank.
Toekomst
Hoe moet het verder met de Rabobank? Moet de bank zich opsplitsen in regionale banken, zoals Reinder Jan Kuperus, telg uit een coöperatief Fries bankiersgeslacht, suggereert? Zijn familie zat achter de oprichting van de Friesland Bank, die een paar jaar geleden is overgenomen door de Rabobank. Of hebben de lokale banken elkaar in het internettijdperk meer dan ooit nodig en moeten ze juist nog meer samenwerken?
Opvolgers
In het Financieele Dagblad noemt president-commissaris van de Rabobank Wout Dekker de bank 'de kampioen van de vorige competitie'. De bank moet volgens hem veranderen. Het eerste half jaar van Dekker als voorzitter van de raad van commissarissen, stond bol van de incidenten.
Nadat de bank een miljoenenboete kreeg opgelegd voor manipulatie van de Liborrente, besloot topman Piet Moerland op te stappen. Een maand later vertrok ook bestuurder Sipko Schat. In het interview met het FD zegt Dekker dat de opvolger van Moerland iemand van buiten de bank wordt. Ook de vacature van Schat wordt waarschijnlijk extern ingevuld.
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Willem.Lust@Nieuwsuur.nl en/of Jeroen.Groot@Nieuwsuur.nl