Deventer wil vanaf 2015 werklozen en vrijwilligers inzetten voor de persoonlijke verzorging van ouderen en hulpbehoevenden. Vanaf 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor deze zorg, die nu nog onder de AWBZ-wetgeving valt. Te gast is Jos de Blok, directeur en oprichter van Buurtzorg Nederland. Vanavond maakt hij in Nieuwsuur bekend met een expertgroep te werken aan een alternatief voor de kabinetsplannen.
Geschokt
Diverse politieke partijen reageren geschokt op de plannen van Deventer. Mona Keijzer (CDA) en Otwin van Dijk (PvdA) vinden het bizar. SP stelt dat het "levensgevaarlijk is om de persoonlijke verzorging over te laten aan de gemeenten."
Vrijwilligers
"Persoonlijke verzorging is de begeleiding van mensen bij het wassen en aankleden", aldus de Deventer wethouder Margriet de Jager. "Maar ook bijvoorbeeld medische verstrekkingen die door professionals worden gedaan. Die kunnen straks ook door vrijwilligers en werklozen kunnen worden gedaan."
Bezuinigingen
In de plannen van staatssecretaris Van Rijn krijgen de gemeenten veel meer verantwoordelijkheden, vooral voor de zorg die mensen thuis ontvangen. Die zorg zal dan onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) gaan vallen. Gemeenten voeren die wet nu al uit, voor huishoudelijke hulp, hulpmiddelen en vervoer. Daar komen persoonlijke verzorging en begeleiding dus bij.
Het Rijk zal daarvoor het budget overhevelen naar de gemeenten, maar dat wordt wel gecombineerd met een fikse korting. Voor de persoonlijke begeleiding krijgen de gemeenten 25 procent minder budget, en voor de persoonlijke verzorging 15 procent minder budget. Ook het budget voor de huishoudelijke hulp wordt gekort, met 40 procent.
Vrijwilligers
De gedachte is dat door maatwerk de gemeenten goedkoper uit zullen zijn. Alle gemeenten mogen zelf invullen hoe ze de zorg willen gaan regelen en hoe ze de bezuinigingen in gaan voeren. In Deventer is het idee om vrijwilligers in te zetten. Dat kunnen ook werklozen zijn. Als ze niet meewerken kan dat een korting op hun uitkering betekenen.
Kritiek
Maar er is inmiddels kritiek op de plannen van Deventer. Onder persoonlijke verzorging valt zorg zoals wassen, aankleden, eten koken, maar bijvoorbeeld ook het vervangen van katheterzakken of het aanzetten van protheses. Zorg aan het lijf van mensen dus. De WMO Adviesraad van Deventer maakt zich zorgen over de kwaliteit van zorg. "We krijgen gewoon geen antwoord van de wethouder op de vraag hoe de kwaliteit wordt gewaarborgd." Volgens de wethouder kan het gewoon, de gemeente zal er voor zorgen dat alles "keurig" gebeurt.
Keukentafel
Deventer wil bovendien maatwerk leveren door 'keukentafelgesprekken': door een gesprek met de persoon die hulp nodig heeft, wordt gekeken welke zorg echt nodig is. Er is nu een pilot in de gemeente, daaruit moet blijken hoe de gemeente deze gesprekken het beste kan inzetten. Nieuwsuur is bij het eerste keukentafelgesprek van Deventer.
Huizen
Een gemeente die al ruim vijf jaar keukentafelgesprekken voert met haar inwoners, is de gemeente Huizen. Daar kijken ze heel anders tegen de zaken aan. De bezuiniging op persoonlijke verzorging is niet realistisch, zegt de wethouder daar. Janny Bakker: "Het is zorg aan het lijf van mensen, dat moet professioneel gebeuren." De wethouder van Huizen verwacht om de persoonlijke verzorging op een goed niveau aan te kunnen bieden meer bezuinigingen op de andere categorieën zorg, zoals begeleiding en welzijn.
Lees hier de reactie van staatssecretaris Van Rijn.
Indicaties
Op dit moment is het zo dat er door een onafhankelijk instituut een indicatie wordt afgegeven voor persoonlijke verzorging, het CIZ (Centrum Indicatiestellingen Zorg). Met zo'n indicatie heb je recht op die zorg. Er zijn nu 270.000 mensen in Nederland die zo'n indicatie voor persoonlijke verzorging hebben. Sommige mensen hebben een indicatie voor meerdere jaren, soms tot ver na het jaar 2015. Het is nog volstrekt onduidelijk wat de gevolgen zijn voor mensen met een indicatie die doorloopt tot na 2015. Houden zij het recht op persoonlijke verzorging door de thuiszorg ?
Ministerie van VWS
Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) stelt in reactie op vragen van Nieuwsuur hierover het volgende:
"De staatssecretaris werkt op dit moment de hoofdlijnen van de hervorming van de langdurige zorg uit in een nieuwe WMO en nieuwe kern-AWBZ. In de nieuwe WMO wordt een overgangsrecht opgenomen voor mensen die nu een indicatie hebben die doorloopt in 2015 of een herindicatie in dat jaar zouden krijgen. Dit overgangsrecht wordt in overleg met gemeenten en cliëntenorganisaties uitgewerkt."
Het ministerie voegt daar aan toe:
"Overgangsrecht regelt de overgang van de oude naar de nieuwe wet. In het overgangsrecht wordt geregeld hoe de huidige gevallen met doorlopende indicaties in de nieuwe WMO moeten worden toegepast. In de overgang gaat het dus niet om de vraag of mensen zorg krijgen, maar hoe mensen zorg krijgen."
Het ministerie geeft verder geen antwoord op de vraag van Nieuwsuur of voor die mensen het recht op zorg na 2015 gegarandeerd is.
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Jane.van.Laar@Nieuwsuur.nl en Judith.Pennarts@Nieuwsuur.nl