De uitslag van de Iraanse presidentsverkiezingen verbaasde velen: de tot hervormer bestempelde Hassan Rohani werd in één stemronde door ruim de helft van de kiezers verkozen. De meeste reacties zijn voorzichtig optimistisch. Wat betekent deze uitslag voor Iran en de rest van de wereld? Journalist Maziar Bahari vertelt.
Bye bye Ahmadinejad
De Iraanse minister van Binnenlandse Zaken Najjar meldde zaterdag aan het eind van de middag de overwinning van Rohani. Meteen gingen aanhangers van de nieuw verkozen president, onder toeziend oog van de politie, massaal de straat op om deze uitslag te vieren. In Teheran klonken leuzen zoals "Lang leve de hervormingen, lang leve Rohani" en "Bye bye Ahmadinejad". Vanwege de overtuigende winst hopen de aanhangers dat er ruimte komt voor verandering en hervorming.
Kans
Rohani zelf reageerde ook. Op de Iraanse staatstelevisie noemde hij de uitslag een "overwinning voor wijsheid, een overwinning van gematigdheid, een overwinning van groei en bewustzijn en een overwinning van betrokkenheid op extremisme en slecht humeur". Hij bevestigde zijn intenties om de banden met de internationale gemeenschap te verbeteren en ziet een kans "in de internationale arena voor hen die werkelijk respect hebben voor democratie, samenwerking en vrije onderhandelingen".
Voorzichtig positief
In het Westen is voorzichtig positief gereageerd. Het Witte Huis feliciteerde de toekomstige president en sprak, ondanks de kritiek op het verkiezingsproces, de hoop uit dat de Iraanse regering "verantwoorde keuzes zal maken die zullen leiden tot een betere toekomst voor alle Iraniërs". EU-buitenlandspecialist Catherine Ashton stelde dat de Iraanse kiezers Rohani "een sterk mandaat" gegeven hebben.
Minister Timmermans van Buitenlandse Zaken gaf aan dat "iedere stap in de goede richting welkom is", maar waarschuwde voor de mogelijk beperkte ruimte die de president heeft. De hoogste leider, ayatollah Ali Khamenei, kan met zijn vetorecht elke presidentiële beslissing herzien.
Scepsis
Er is ook scepsis. De rebellen in Syrië spreken van een "cosmetische verandering" en ook in Bahrein heeft men weinig vertrouwen in de voorgenomen hervorming. De Israëlische minister van Binnenlandse Defensie Erdan geeft aan dat een hervormer internationaal kan worden ingezet om tijd te rekken, maar dat "de centrifuges ondertussen doordraaien". Premier Netanyahu wil dat de druk op Iran om te stoppen met het vermeende nucleaire programma onverminderd hoog blijft.
Transparantie
De eerste voorzichtige stap in de verbetering van de relaties tussen Iran en het buitenland lijkt gezet te zijn: Rohani heeft in zijn eerste persconferentie sinds de verkiezingen aangegeven dat Iran klaar is om transparant te zijn over het nucleaire programma. Wel verzet hij zich tegen het opschorten van de verrijking van uranium. Washington moet de "nucleaire rechten" van Iran erkennen en beloven zich niet te bemoeien met binnenlandse aangelegenheden. Dan kunnen de VS en Iran weer direct onderhandelen.
Rohani bedankte de Iraniërs voor hun keuze voor gematigdheid en gaf aan dat zijn regering zich in zal zetten voor een "constructieve interactie met de wereld". De persconferentie eindigde enigszins onrustig: een van de aanwezigen riep Rohani op zich in te zetten voor de vrijlating van Mousavi, de leider van de Groene Beweging in 2009.
Bahari
In Nieuwsuur geeft journalist Maziar Bahari zijn visie op de uitslag van de Iraanse verkiezingen. Eerder noemde hij Ahmadinejad een "mislukking" en een "geschenk voor Israël en conservatief Amerika". Bahari werd, tijdens de protesten die volgden op de verkiezingen van 2009, in Teheran gearresteerd en 118 dagen vastgehouden op verdenking van spionage. Over deze periode schreef de journalist het boek Then they came for me . De invloedrijke Amerikaanse presentator en komiek Jon Stewart is bezig met een verfilming, Rosewater.
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Roozbeh.Kaboly@Nieuwsuur.nl