Tientallen wereldwinkels vinden dat de Landelijke Vereniging Wereldwinkels geld en idealen heeft verkwanseld in een poging de wereldwinkels commerciëler te maken. De uitgetreden winkels claimen nu dat zij de enige echte wereldwinkels zijn, maar dat pikt de Landelijke Vereniging niet.
Idealen
De eerste wereldwinkel in Nederland ontstond in de zomer van 1969 in Breukelen. De goederen komen rechtstreeks uit de Derde Wereld. Geproduceerd in coöperaties die opgericht zijn door missionarissen die de armen in de Derde Wereld uit hun armoe willen verheffen. Via de wereldwinkels krijgen de producenten uit ontwikkelingslanden een eerlijke prijs voor hun product. De 400 wereldwinkels worden gerund door 12.500 vrijwilligers. In sommige winkels krijgen alleen de winkelbeheerders betaald.
Commerciële slag
Om het stoffige imago van de Wereldwinkels op te poetsen, richt de Landelijke Vereniging in 2006 de Stichting FaiRSupport op. Die gaat alle vrijwilligers van de Wereldwinkels helpen herkenbaar te worden in hun assortiment en inrichting. Hiervoor dragen de winkels elk in plaats van de gebruikelijke 1 procent, 4 procent van hun jaaromzet af.
De ontwikkelingsorganisatie ICCO steunt het doel om de omzet van Fair Trade in 5 jaar met 33 procent te verhogen en geeft FaiRSupport 2 miljoen euro subsidie. FaiRSupport neemt ook zes Fair Trade winkels over en bouwt die om tot Waar Winkels om de omzet aan eerlijke handel te vergroten.
Verlies
Vanaf de start draaien de Waar Winkels verlies. De 4 procent die de Wereldwinkels betalen, gaat naar de verliesgevende Waar Winkels en niet naar de beloofde begeleiding en reclame, zo luidt de kritiek van de winkels die uit de Vereniging stapten. De pot van 1,5 miljoen euro aan cadeaubonnengeld van de Wereldwinkels wordt ingezet om FaiRSupport overeind te houden, zonder dat de leden hiervan op de hoogte zijn.
Pas in 2011 komt, na meerdere verzoeken, een verklaring van het bestuur waarin staat dat FaiRSupport aan de rand van de afgrond staat. Om een faillissement te voorkomen nemen in 2012 drie BV's de werkzaamheden van de stichting FaiRSupport over.
Gefaald
De onderzoekscommissie van de wereldwinkels (De Begeleidingscommissie Toekomst) stelt in juni 2012: "Dat de technisch allang "failliete" stichting niet daadwerkelijk op de fles was gegaan, bleek een gevolg van het feit dat haar het beheer over de cadeaubonnenpot van de Landelijke Vereniging Wereldwinkels was toevertrouwd! Het geld was ingezet als risicodragend kapitaal, in een situatie die vrijwel zeker zou inhouden dat het geld volledig verloren zou gaan. De Raad van Toezicht (op FaiRSupport) had volledig gefaald. De pot is nu leeg (circa 1,5 miljoen!)."
Geen lid
Van de 400 wereldwinkels zijn er inmiddels zo'n 100 geen lid meer van de Landelijke Vereniging Wereldwinkels. Daarvan zijn er 70 op zelfstandige voet verder gegaan en 30 hebben zich vorig jaar verenigd in de Stichting Wereldwinkels Nederland. Dat laatste pikt de Landelijke Vereniging niet. Zij eist in een kort geding half april de naam 'wereldwinkel' op.
Vragen en/of opmerkingen? Mail: Camelea.Buys@Nieuwsuur.nl en/of Lieke.Kwant@Nieuwsuur.nl