Aniello Arena is acteur, talentvol en populair. Volgens de Italianen is hij de "nieuwe Robert De Niro". Hij speelde vorig jaar de hoofdrol in Reality, de nieuwste film van regisseur Matteo Garrone, maar verschijnt vrijwel nooit op de rode loper om van het succes te genieten. De ster zit een levenslange gevangenisstraf uit wegens moord.
Camorra
Arena zit al meer dan 20 jaar vast in de gevangenis van het Toscaanse Volterra. Hier zitten alleen zware gevallen, vaak afkomstig uit Napels. Ook Arena komt uit de buitenwijken van de Zuid-Italiaanse stad. Op zijn 23ste liquideerde hij er, als lid van een soort moord-eenheid van de Napolitaanse maffia Camorra, drie mensen van een rivaliserende clan. Per ongeluk werd ook een 8-jarig meisje geraakt.
Theatertje
In de gevangenis van Volterra zit al 25 jaar een theatertje waar de gevangenen toneel kunnen spelen. Zware criminelen zijn momenteel druk bezig met de repetities van Shakespeare's Romeo en Julia. Regisseur Armando Punzo had zo zijn redenen om met deze 'acteurs' te werken. "Als ik denk aan de theaterstukken die 25 jaar geleden te zien waren, daarin miste ik heel veel. Er werd veel gesproken over het volk, maar het stond er mijlenver vanaf. Ik wilde juist werken met niet professionele acteurs. En omdat ik in Volterra woonde, moest ik aan de gevangenen denken. Die mensen hebben in elk geval veel tijd."
Het gezelschap, genaamd Fortezza (Vesting), is een van de succesvolste toneelgezelschappen van het land. Het trekt tijdens tournees volle zalen en gooit hoge ogen bij recensenten. De kans is groot dat binnen afzienbare tijd voor het toneelgezelschap een "nationaal theater" wordt gemaakt.
Vrouwenkleren
In Italië kun je als gevangene 'artikel 21' verkrijgen. Dat is een status die het mogelijk maakt, na bijvoorbeeld 20 jaar goed gedrag, om als gevangene een aantal uur per week of maand buiten de muren te werken. De gevangenen die de status hebben, kunnen dus ook zo nu en dan op tournee met het theatergezelschap. Aniello Arena kon op die manier de opnamen voor Reality bijwonen. "De politie kan wel altijd onverwacht komen controleren", vertelt hij. "Zo kwamen ze de set op, op zoek naar een Napolitaanse crimineel, en troffen mij aan, in vrouwenkleren. Dat was wel even heel ongemakkelijk. Ik heb maar snel uitgelegd dat dat voor mijn rol was."
Komedie
Regisseur Matteo Garrone maakte in 2008 het internationaal succesvolle Gomorra, een rauwe film over de Camorra. Hij komt geregeld bij het theatergezelschap in de gevangenis van Volterra, omdat zijn vader daar als toneelcriticus over heeft geschreven. Hij zag daar Aniello Arena spelen, was onder de indruk en vroeg hem de hoofdrol in Reality te spelen. Heel anders dan Gomorra is de nieuwe film een komedie.
Arena speelt een visverkoper die droomt van een plek in het Big-Brother-huis. Hij verliest langzaam de realiteit uit het oog. De film deed en doet het goed op festivals, en de acteur kreeg lovende kritieken. Reality won de Grand Prix in Cannes, en Arena werd genomineerd voor Beste Acteur. Zijn spel wordt bejubeld. "Ik zie mezelf niet als ster. Ik zie mezelf meer als voorbeeld voor andere gevangenen. Door wat mij is overkomen, zien ze wat er mogelijk is, ondanks dat je levenslang moet zitten.
Pijnlijk
De Napolitaan zegt wel degelijk nog aan de familie van zijn slachtoffers te denken, en hij realiseert zich dat zijn nieuwe sterrenstatus pijnlijk voor hun kan zijn. "Maar ik ben niet dezelfde persoon als 21 jaar geleden, ik zal nooit meer zo zijn zoals toen", zegt hij. "Toen had ik nooit geloofd dat ik een boek zou lezen, laat staan dat ik Brecht of Shakespeare zou citeren."
Reality (Imagine Filmdistributie) draait op het filmfestival van Rotterdam, dat op 23 januari begint, en gaat op 7 februari in Nederland in première.
Vragen en/of opmerkingen? Mail Ellen.Brans@Nieuwsuur.nl en/of Eveline.Rethmeier@Nieuwsuur.nl