Aleyna Bozkurt uit Druten was 24 jaar, stond op het punt om te gaan trouwen en vloog nog even naar Turkije voor een cosmetische ingreep. Daar overleed ze, na de operatie die zeven uur duurde.
Zo'n sterfgeval is uitzonderlijk, maar complicaties na een cosmetische behandeling in het buitenland komen vaak voor. De familie van Aleyna wijst naar de rol van sociale media, en ook experts zien dat zeker jongeren plastische chirurgie normaler zijn gaan vinden door online influencers.
Drie operaties in één
"Dit soort meiden wordt beïnvloed door advertenties op sociale media waar heel heftige operaties worden gepresenteerd alsof die niets voorstellen", zegt Aleyna's oom Haci Aslan. "Alsof je lachend een operatiekamer in gaat. Ze hebben daardoor totaal geen idee wat voor een aanslag dat is op hun lichaam."
Op vakantie in Turkije belt Aleyna half juli haar ouders met de boodschap dat ze besloten heeft liposuctie, een buikwandcorrectie en nog een andere ingreep te ondergaan in een privéziekenhuis in Izmir. Ook Aslan spreekt zijn nichtje nog telefonisch. "Het was een forse ingreep, drie operaties in één. In Nederland zouden ze dat in drie keer doen. Maar ze zag er totaal de risico's niet van in."
Na de operatie blijft Aleyna nog twee dagen in het ziekenhuis. Eenmaal buiten, bij het instappen in het taxibusje dat haar naar het vakantiehuis moet brengen, zakt Aleyna in elkaar. Reanimatie mag niet meer baten. "Daarna was het vrij snel voorbij", zegt Aslan.
Of haar overlijden direct verband houdt met de ingrepen, staat niet vast. Aleyna's ouders wilden aanvankelijk geen autopsie. Het Turkse Openbaar Ministerie onderzoekt haar dood. "Dat er fouten zijn gemaakt, staat buiten kijf", zegt Aslan. "We willen duidelijkheid: heeft het ziekenhuis geprobeerd duidelijk te krijgen of ze de operatie aankan? Hoe is de operatie verlopen?"
Plastisch chirurg Edin Hajder, bestuurder bij de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie, denkt dat een longembolie de doodsoorzaak is geweest. "Dat is een bloedstolsel dat losraakt uit de benen en naar de longen schiet. Dat is een bekend risico van heel lange ingrepen."
Hajder werkt bij het OLVG-ziekenhuis in Amsterdam en ziet daar "elke week wel een complicatie van medisch toerisme". "De ernst varieert van minder mooie littekens, infecties, derdegraads brandwonden tot verminkingen, afgestorven tepels en noem het maar op."
Landelijke cijfers zijn er niet, maar van collega's in andere ziekenhuizen hoort Hajder vergelijkbare verhalen. Vermoedelijk komen nog veel meer 'medisch toeristen' terug met complicaties, vermoedt hij. "Er is veel schaamte."
Aleyna wilde niet wachten
Bij Aleyna ging het waarschijnlijk mis door de duur van de operatie, zegt Hajder. "Je kan voorzorgsmaatregelen nemen om stolling tegen te gaan. Maar waarom zou je zo'n hoog risico nemen? Hoe langer je opereert, hoe hoger de risico's op complicaties. In de privékliniek waar ik ook werk opereren we tot drie uur, bij uitzondering ietsje langer."
Tijdens hun telefoontje probeerde Aleyna's oom haar nog te overtuigen om te kiezen voor een behandeling in Nederland, vertelt hij. Maar ze wilde niet wachten, in het najaar zou ze trouwen. "Ze had twee jaar geleden een maagverkleining gehad waardoor ze veel was afgevallen en overtollig huid had. In Nederland zou ze eerst stabiel moeten zijn in gewicht. Als ze de ingreep gewoon hier had laten doen, was het allemaal netjes in etappes gebeurd."
Het ziekenhuis liet Aleyna te vroeg naar huis gaan, zegt Aslan. "Op een foto liep ze met een tasje met bloed. Zo moest ze thuis uitzieken van het ziekenhuis." De kliniek in Izmir en de betrokken arts willen vooralsnog niet reageren.
Plastisch chirurg Hajder benadrukt dat een behandeling in het buitenland niet per se risicovol is. "In Turkije werken heel gerenommeerde, wereldberoemde chirurgen. Maar die hebben denk ik geen ronselaars op sociale media die voor bodemprijzen pakketreizen met operaties aanbieden."
De arts pleit er dan ook niet voor om medisch toerisme te verbieden. "Want waar leg je de grens? En waar ligt de verantwoordelijkheid van de patiënt, van de consument?"
Wel zou er opgetreden moeten worden tegen de online "ronselaars", vindt hij. Zeker als het om influencers gaat die behandelingen in het buitenland aanprijzen, maar zelf niet medisch geschoold zijn.
Uit onderzoek bleek een paar jaar geleden dat jongeren die influencers volgen die een cosmetische ingreep hebben laten doen, eerder geneigd zijn om zelf voor zo'n ingreep te kiezen. Hajder: "We moeten jongeren weerbaar maken voor het effect van dit soort influencers en van sociale media."
Aleyna's oom Aslan deelt die oproep. "We willen jongeren waarschuwen: de risico's worden online lang niet altijd verteld. Weet waar je aan begint."
