Het was een grote gok van Emmanuel Macron en hij lijkt 'm te hebben verloren. De Franse president schreef drie weken geleden vervroegde parlementsverkiezingen uit na de voor hem teleurstellend verlopen Europese verkiezingen. Hij hoopte dat angst voor de opkomst van radicaal-rechts de Fransen zou verenigen achter zijn middencoalitie.
Daarmee schatte hij de kiezers verkeerd in. Want het radicaal-rechtse Rassemblement National (RN) werd gisteren ruim de grootste in de eerste ronde van de verkiezingen. Zo ruim, dat leider Marine Le Pen nog kan hopen op een absolute meerderheid in het parlement. De coalitie van Macron komt op de derde plaats, op flinke achterstand van het linkse blok.
Dat heeft Macron aan zichzelf te wijten, is de teneur in Frankrijk. "Hij heeft het centrum van de Franse politiek kapotgemaakt", zegt politiek commentator Nicolas Baverez.
Macron: burgeroorlog dreigt
De afgelopen jaren claimde Macron het hele politieke midden te vertegenwoordigen. Baverez: "Hij heeft de centrumlinkse en centrumrechtse partijen verzwakt om niks tussen hem en de extremen te hebben."
Na de Europese verkiezingen verhardde die retoriek. Hij voorspelde "een burgeroorlog" als de "extremen" zouden winnen bij de parlementsverkiezingen. Zijn hoop lijkt te zijn geweest dat de meerderheid van de kiezers automatisch bij hem, het 'stabiele midden', zou uitkomen.
"De president pokert met onze levens", zegt Sarah Legrain, een parlementskandidaat voor een district in Noord-Parijs. "Na de verloren Europese verkiezingen dacht hij: Dan stuur ik iedereen naar huis. Dat is extreem gevaarlijk, want extreemrechts is heel sterk."
Legrain is lid van de ultralinkse partij LFI en kandidaat voor het linkse blok. Vlak na Macrons verkiezingsaankondiging maakten linkse en radicaal-linkse partijen bekend samen op te trekken bij deze parlementsverkiezingen. De president had juist verwacht dat links verdeeld zou blijven.
Angst voor RN
Na gisteravond zal Macron hopen dat de uitslag van de eerste ronde bij kiezers wél leidt tot angst voor een radicaal-rechts parlement. Meteen na de bekendmaking van de prognose riep de president de Fransen op om zich te scharen achter "republikeinse en democratische" kandidaten. Ook linkse politici vragen kiezers een blokkade op te werpen tegen RN.
Als geen partij of blok komende zondag een meerderheid haalt in het parlement, dreigt er een patstelling in de Franse politiek. Onduidelijk is wie dan de premier wordt.
Veel Fransen zullen het niet erg vinden als Macron het dan voor gezien houdt. "Als het land politiek verlamd raakt omdat niemand de meerderheid heeft, hopen we dat Macron zijn verantwoordelijkheid neemt en aftreedt zodat er nieuwe presidentsverkiezingen komen", zei Marion Maréchal-Le Pen, het populaire nichtje van Marine Le Pen en zelf ook kandidaat voor het parlement, vorige week tegen Nieuwsuur.
Hoe de tweede ronde ook verloopt, politiek commentator Bavarez vindt dat de president te lichtzinnig is omgegaan met de Franse politiek. "Het spel rond de Franse toekomst lijkt wel Russische roulette."
