Bijna vijfduizend concerten in ruim zestig jaar, bij tientallen orkesten over de hele wereld. Ooit assistent-dirigent bij beroemdheden als Bernard Haitink en Leonard Bernstein en ook nog eens zes keer getrouwd. Het is nu welletjes geweest: de bijna 83-jarige chef-dirigent Edo de Waart stopt per direct en gaat met pensioen.
Een onverwacht aangekondigd vertrek tot groot verdriet van het Radio Filharmonisch Orkest, waar De Waart ooit chef-dirigent en nu ere-dirigent was. "Hij zou deze week dirigeren en hij dacht dinsdagochtend: ik ga het niet doen, ik ben er klaar mee. Dus dat was wel een verrassing voor ons", zegt Hans Zonderop van het Radio Filharmonisch Orkest.
Repeteren
Het was een beslissing waar De Waart niet omheen kon. "Ik kan niet meer fysiek een programma brengen zoals ik het gewend was. Ik moet zitten en mezelf vaak opvangen en dingen vasthouden als ik ergens naartoe loop. Ja, en dan wordt het een soort circusvertoning", zegt De Waart in een gesprek met Nieuwsuur. "Ik ben ook bang dat ik een keer op het podium dood val."
Musici roemen De Waart. "Hij kon zo ongelooflijk goed repeteren", zegt Mariska Godwaldt van het Radio Filharmonisch Orkest. "En dan waren we klaar met het repetitieproces en zo ongelooflijk zeker van onze zaak. Dan hadden we allemaal het gevoel: nou, kom maar op. We zijn er helemaal klaar voor. Dat is echt zijn verdienste."
Zijn carrière als dirigent bracht De Waart overal ter wereld. En die loopbaan begon al vroeg:
Terugkijkend op zijn carrière spreekt De Waart nog steeds met bevlogenheid. "Het geweldige van het muziek maken is dat je de handen optilt en ze neer doet. En er is klank. Dat is zo iets onvoorstelbaar. Daar ben ik ook om gaan dirigeren. Om deel te zijn van dat proces."
Begonnen als hoboïst en al snel onderdeel van het Koninklijk Concertgebouworkest, lag er voor hem een grote rol weggelegd in het Nederlandse en internationale muziekleven. Zo was De Waart niet alleen chef-dirigent in Nederland, maar ook van diverse orkesten in Amerika, Australië, Hongkong en Nieuw Zeeland.
Dienstbaar
Zijn voormalig assistent Lawrence Renes, ook dirigent, heeft niets dan bewondering voor de vakkundigheid van De Waart en ziet in hem nog steeds zijn belangrijkste leermeester. "Ik ben zo dankbaar voor alles wat hij mij gegeven heeft. Hoe je met een orkest werkt, hoe je repetities indeelt, hoe je muziek maakt, hoe je met mensen spreekt."
Renes zegt dat De Waart zich altijd in dienst heeft gesteld van de muziek. "En dienstbaar aan de orkesten waarmee hij heeft gewerkt. Dat is wat hem altijd heeft gedreven: het muziek willen maken. Met mensen voor mensen."
'Het deed geen pijn'
Daarom had het Radio Filharmonisch Orkest ook heel graag een mooi afscheid willen organiseren. "Ik vind het heel jammer en verdrietig dat wij dat prachtige afscheid nu geen vorm hebben kunnen geven", zegt Godwaldt. "Dat was heel mooi geweest, als we dat hadden kunnen doen."
Maar het afscheid was er dus ineens al deze week. "Het deed geen pijn", zegt De Waart. "Ik had ook niet het gevoel dat ik moest huilen - al huil ik makkelijk nu ik ouder word - maar er was geen verdriet. Ik heb een fantastisch leven gehad. Toen ik gisteren wakker werd, dacht ik: ik ben vrij. Vrij van de druk van het moeten zijn."
