De situatie in en rond het asielzoekerscentrum in Ter Apel is "kritiek" en de landelijke overheid en gemeenten buiten Groningen doen te weinig om te helpen. Dat schrijven de burgemeesters van negen Groningse gemeenten en commissaris van de Koning René Paas in een brandbrief aan minister Dilan Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel).
"Het ontbreekt kabinet, bewindslieden, provincies en veel gemeenten aan effectieve daden", valt te lezen. "Een té groot deel van het land kijkt vooral toe en wendt het hoofd af."
'Opvang voldoet niet aan basale eisen'
In het aanmeldcentrum Ter Apel verblijven al tijden meer asielzoekers dan het maximale aantal van 2000 dat in 2010 met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is afgesproken. De opvang voldoet niet aan hygiëne-eisen en is onveilig, aldus de Groningse bestuurders in de brief. "Wij vinden het onbegrijpelijk en onacceptabel dat dit in ons land kan gebeuren."
Ook de inspectie Justitie en Veiligheid oordeelde vorige maand dat er veel misgaat in Ter Apel. De brandveiligheid is niet op orde en er zijn steeds meer, ook gewelddadige, incidenten. Bovendien, zegt een woordvoerder van de Veiligheidsregio Groningen, wordt de zorg, het onderwijs en de politie in de regio al lange tijd extra belast.
In de brief benadrukken de bestuurders dat sommige gemeenten buiten Groningen wél "hun verantwoordelijkheid nemen" door extra asielzoekers op te vangen. Maar dat zijn er te weinig om Westerwolde, waar Ter Apel onderdeel van is, te ontlasten. De afgelopen weken hebben de Groningse gemeenten daarom zelf opnieuw honderden plaatsen noodopvang geregeld.
De situatie, zeggen de burgemeesters, "wordt naar onze overtuiging willens en wetens dagelijks in stand gehouden door het (demissionaire) kabinet, de landelijke volksvertegenwoordiging die elkaar in de greep houdt en de gemeenteraden in het merendeel van de gemeenten in het land".
Kort geding tegen COA
Woensdag dient het kort geding dat de gemeente Westerwolde aanspande om het COA te dwingen het aantal bewoners van het aanmeldcentrum tot 2000 terug te brengen. Westerwolde heeft het COA al regelmatig gewezen op het niet naleven van de afspraken, benadrukken de Groningse bestuurders.
Hun brandbrief van vandaag moet worden gezien als ondersteuning van het kort geding, stelt de woordvoerder. De problemen in Ter Apel gaan dieper dan de overlast die een deel van de asielzoekers veroorzaakt, zegt hij. "We willen duidelijk maken wat het met bewoners doet als afspraken keer op keer worden geschonden."
"De ontstane situatie", staat in de brief, "gaat ten koste van een samenleving waar de rek inmiddels geheel uit is."
De bestuurders uiten hun frustratie over de spreidingswet. Die wet, die gemeenten kan verplichten om asielzoekers op te vangen, moet nog door de Eerste Kamer. De formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben, met steun van SGP, FvD en JA21, in een motie de wens uitgesproken dat de wet er voorlopig niet komt.
De rechtse partijen zien meer in het beperken van het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt, maar de Groningse gemeenten hebben daar een hard hoofd in. "De Tweede Kamerverkiezingen hebben niet bijgedragen aan een structurele oplossing voor de opvangcrisis in de asielketen. Het opvangen van asielzoekers die zich nu al in ons land bevinden is nu de plicht van onze samenleving."
