Plan Israëlische ministers om Gazanen te verdrijven stuit op felle kritiek

De Israëlische invasie van de Gazastrook duurt bijna drie maanden en is nog lang niet voorbij. Het uitschakelen van Hamas - het einddoel van de operatie - lijkt nog ver weg en is volgens sommige experts eigenlijk onmogelijk.

Ondertussen is al 70 procent van de gebouwen in Gaza vernietigd, meldde The Wall Street Journal op basis van satellietbeelden. Wie gaat Gaza besturen en waar moeten de inwoners naartoe als de rust ooit terugkeert? Sommige Israëlische politici willen dat de Palestijnse bevolking definitief vertrekt - tot ontsteltenis van andere landen en experts.

"Dit is hun thuisland, hier willen ze blijven", zegt professor Brian Barber (Universiteit van Tennessee), die onderzoek deed naar jeugd in conflictgebieden. "Het grootste deel van de Gazanen moest al gedwongen vertrekken van het noorden naar het zuiden en dat voelde voor velen als de eerste fase van hun verdrijving."

Enkele Israëlische ministers stelden de afgelopen dagen voor om de Gazanen naar andere landen te verplaatsen. "Dit is het moment om te werken aan een emigratieproject", zei Itamar Ben-Gvir (Nationale Veiligheid). En minister Bezalel Smotrich (Financiën) vindt het een goed idee om ook in Gaza Israëlische nederzettingen te bouwen. "Waarom niet? Het is een mooi gebied, we kunnen de woestijn laten bloeien."

Langdurige bezetting?

Andere landen wijzen het idee van gedwongen emigratie af. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken noemt de uitlatingen "opruiend". Het Nederlandse buitenlandministerie zegt dat de plannen "onverantwoord" zijn.

"Palestijnen zijn hun huis al uitgezet en vrezen dat ze Gaza moeten verlaten", zegt Barber, die voor zijn onderzoek de afgelopen decennia met duizenden Palestijnse jongeren sprak. Via Whatsapp heeft hij nog contact met enkelen van hen. Inmiddels zijn het veertigers met gezinnen. "Ze hebben nauwelijks energie om over hun toekomst na te denken, of over iets anders dan het redden van hun kinderen."

De vraag is of Israël wél een realistisch plan voor Gaza heeft. Naast het migratievoorstel stuiten ook andere ideeën op grote bezwaren. "Er zijn scenario's geopperd waarin het Israëlische leger het gebied langere tijd bezet en controleert, of waarin een coalitie van Arabische landen het bestuur overneemt", zegt hoogleraar Midden-Oostenstudies Osamah Khalil (Universiteit van Syracuse). "Daarna zou de macht aan de Palestijnse Autoriteit worden overgedragen."

Donderdagavond zei de Israëlische defensieminister Yoav Gallant dat lokale Palestijnen het na de oorlog zelf voor het zeggen moeten krijgen in Gaza. Hij zei niks te voelen voor de ideeën van zijn collega-ministers voor Israëlische nederzettingen in het gebied of een langdurige Israëlische bezetting.

'Hamas blijft invloedrijk'

Hoe dan ook gaan alle Israëlische scenario's ervan uit dat Hamas na de oorlog is verdreven en geen rol in het bestuur van Gaza heeft. Die situatie lijkt Kahlil niet reëel. "Hamas is nog een invloedrijke en populaire politieke en militaire kracht. Wat er nu echt moet komen is een wapenstilstand en afspraken mét Hamas over een regering van nationale eenheid met de Palestijnse Autoriteit."

Maar voor Israël en de VS is een toekomstig bestuur met Hamas onbespreekbaar. Tegelijk zijn er ook grote twijfels over de Palestijnse Autoriteit, die internationaal wordt gezien als het officiële bestuur van de Palestijnen maar dat alleen nog gezag heeft over de Westelijke Jordaanoever. "De Palestijnse Autoriteit is de afgelopen decennia absoluut geen bondgenoot geweest van Gaza", zegt onderzoeker Barber. "In tegendeel: ze hebben de Gazanen collectief gestraft in de hoop dat ze dan tegen Hamas in opstand zouden komen."

Het meest waarschijnlijke scenario voor Gaza, volgens Kahlil, is dat de Israëlische grondtroepen zich uiteindelijk terugtrekken maar dat de luchtaanvallen doorgaan. "Helaas geen echte wapenstilstand, maar een humanitaire pauze en een voortzetting van de status quo. Hamas zal nog steeds het bestuur in handen hebben en Gaza zal internationaal geïsoleerd blijven. De humanitaire crisis zal niet opgelost worden en er zal weinig worden herbouwd."

Deze toekomst valt alleen te vermijden als Israël gaat samenwerken met gematigde Palestijnse politici, zegt Kahlil. "Israël zal moeten werken aan de daadwerkelijke verwezenlijking van de Palestijnse zelfbeschikking. Dat is eigenlijk de enige uitweg."