Voor het eerst zijn Nederlandse kuikens buiten het laboratorium gevaccineerd tegen de vogelgriep. Het gaat om een twee jaar durende veldproef van in totaal 1800 kippen op twee pluimveebedrijven. Deskundigen noemen het een belangrijke stap in de bestrijding van het vogelgriepvirus dat al ruim twee jaar in Nederland is. Maar zij vragen zich ook af: kan het niet wat sneller?
Bijna 7 miljoen kippen, eenden en kalkoenen zijn de afgelopen 2 jaar in Nederland gedood om verspreiding van vogelgriep tegen te gaan. Waar het virus voorheen incidentele uitbraken betrof, heeft het in de laatste jaren een permanent karakter gekregen. Experts vrezen dat het virus niet meer weg zal gaan.
Eén manier waarop het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit verdere verspreiding wil voorkomen, is vaccinatie van pluimvee. In maart meldde het ministerie dat bij een vaccinproef in een laboratorium twee van de vier geteste vaccins succesvol waren.
Met deze twee vaccins wordt nu de veldproef in de stallen uitgevoerd. De proef loopt tot eind 2025, halverwege volgend jaar worden de eerste resultaten verwacht.
'Constante dreiging'
Volgens viroloog Thijs Kuiken van het Erasmus MC is het een belangrijke stap in de bestrijding van het virus, dat hij een 'acute dreiging' noemt. "Sinds de vogelgriep is overgesprongen van pluimvee naar wilde vogels, is er constant de dreiging dat een pluimveebedrijf besmet wordt met dat virus."
En dus is er geen tijd te verliezen, vindt de viroloog. Wat hem betreft zou er meer vaart achter de vaccinatiecampagne mogen. "De twee vaccins die men test zijn commerciële vaccins die buiten Europa al gebruikt worden tegen de vogelgriep en werkzaam zijn. Dus men zou het nu al in de Nederlandse pluimveestapel kunnen gebruiken."
Ook pluimveehouder Theo Bos hoopt dat zijn kippen snel gevaccineerd kunnen worden. Vorig jaar moesten al zijn kippen worden afgemaakt na een vogelgriepbesmetting.
Volgens Kuiken speelt niet alleen zorgvuldigheid in het testen van de vaccins een rol, maar ook "economische argumenten die te maken hebben met export". Hij doelt hiermee op de vrees dat andere Europese landen die hun kippen nog niet hebben gevaccineerd, huiverig kunnen zijn om Nederlandse gevaccineerde producten te importeren terwijl het vaccin nog niet officieel is goedgekeurd.
Een terechte vrees, vindt Bart-Jan Oplaat, voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders. "Als bijvoorbeeld België of Duitsland zeggen: wij willen dat gevaccineerde vlees niet, dan hebben we een probleem."
Om de aarzeling bij die landen weg te nemen, is een speciale werkgroep opgericht, vertelt Oplaat. "Die gaat verschillende landen langs om afspraken te maken. Ambassades werken daar aan mee, landbouwraden, het ministerie van LNV en wij natuurlijk zelf als sector."
Intensieve veehouderij
Viroloog Kuiken begrijpt dat de pluimveesector de tijd wil nemen om de vaccinatieproef zorgvuldig uit te voeren en afspraken te maken met exportlanden. "Maar in de tussentijd gaan er misschien wel miljoenen kippen en ander pluimvee dood. Zo lang je niet vaccineert, blijven die kippen onbeschermd en moet je misschien alsnog dat uiterste middel, namelijk ruimen, gebruiken om het virus kwijt te raken."
Kuiken voegt toe dat het vogelgriepvirus dat nu rondgaat het gevolg is van de intensieve veehouderij in het algemeen. "Niet alleen kippen, maar ook varkens en rundvee brengen grote problemen met zich mee, zoals infectieziekten, maar ook biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. Dus als we echt iets willen doen aan deze problematiek, moeten we niet deze kleine pleister plakken op de wonden, maar echt een systeemverandering realiseren in onze veehouderij."
