Marieke Schunselaar
redacteur Nieuwsuur
Annabel van Gestel
redacteur Nieuwsuur
Marieke Schunselaar
redacteur Nieuwsuur
Annabel van Gestel
redacteur Nieuwsuur
Het aantal soa's in Nederland blijft toenemen. In juni werd al bekend dat meer mensen in 2022 positief testten op een soa dan een jaar eerder en dat deze stijging vooral te zien is in het aantal gonorroe-diagnoses. Uit de meest recente cijfers van het RIVM in handen van Nieuwsuur blijkt dat deze stijging van gonorroe-besmettingen zich dit jaar heeft doorgezet.
Chlamydia is nog altijd de meest voorkomende soa in Nederland, maar het RIVM noemt met name de stijging in het aantal gonorroe-diagnoses zorgelijk. In het eerste half jaar van 2023 stelde de GGD 6.655 gonorroe-diagnoses vast. In heel 2022 waren dat er 10.600.
Cijfers van huisartsen en particuliere aanbieders van soa-testen vallen hier niet onder, waardoor het werkelijke aantal waarschijnlijk hoger ligt.
"Gonorroe is heel besmettelijk en het lijkt op chlamydia, qua klachten", zegt RIVM-arts Rosa Joosten. "Voor vrouwen is het bovendien nóg besmettelijker en zij krijgen vaak geen klachten. Daardoor is het moeilijker te herkennen. Dat kan ook later gevolgen hebben, zoals moeilijker zwanger kunnen raken."
Hoewel de diagnose van gonorroe nog steeds het vaakst wordt gesteld bij mannen die seks hebben met mannen, is bij die groep geen opvallende stijging te zien. Vooral bij heteroseksuele jongeren neemt het aantal gonorroe-besmettingen toe. Binnen die groep is de stijging weer het grootst bij vrouwen en dan met name bij hoogopgeleide vrouwen onder de 25 jaar.
Het aantal gonorroe-diagnoses per kwartaal sinds 2021:
RIVM-arts Joosten wijt de stijging onder meer aan het afnemende condoomgebruik onder jongeren. "Die stijging zal alleen maar toenemen als het condoomgebruik achterwege blijft". Daarnaast denkt ze er een 'inhaalslag' na corona plaatsvindt onder jongeren op seksueel gebied.
Anne Visser is studentenarts in Groningen en bevestigt het vermoeden van Joosten. "Bij ons in de praktijk zien we dat studenten weinig gebruik maken van een condoom." Bovendien zegt hij te merken dat jongeren vaak denken: een soa, so what? "De tendens is dat je een pilletje slikt en je er zo weer vanaf bent."
Een 20-jarige student uit Groningen - ze wil graag anoniem blijven - zegt zich hierin te herkennen. Ze is onlangs besmet geraakt met gonorroe nadat ze onveilige seks had. "Het idee heerst dat je er zo weer vanaf bent. Dat heb ik zelf ook. Als je het hebt, jammer, pilletje erin, een week niet seksen en dan ben je er weer vanaf. Ik denk zeker dat het wordt gebagatelliseerd."
De Groningse studente had geen klachten, maar werd gebeld door een recente bedpartner die positief was getest op gonorroe. "Juist omdat ik geen klachten had, vond ik het een eng idee dat ik een soa kon krijgen zonder er iets van te merken."
De komende weken delen het RIVM en de GGD's gratis condooms uit op de introductieweken van universiteiten. De boodschap: geef liefde, geen soa.
Seksuele voorlichting
Volgens Joosten zou het helpen als er weer nationale campagnes komen die wijzen op het gebruik van een condoom om een soa te voorkomen. Ze pleit voor een campagne met een positieve boodschap: Geniet van seks, maar doe het wel veilig. Daarnaast zou het volgens haar helpen als de overheid meer geld beschikbaar stelt voor testen bij de GGD.
Studentenarts Visser voegt toe: "De manier van testen is ingewikkeld en kost de GGD en dus de overheid veel geld. Bij de GGD's zijn er lange wachtlijsten, waardoor de drempel om te laten testen hoog is."
Visser pleit ook voor het subsidiëren van online testaanbieders. Hij vindt wel dat er dan ook meer regulering moet komen voor die websites. "Die moeten dan wel een keurmerk krijgen. Er is nu een wildgroei aan online aanbieders waarbij het niet altijd betrouwbaar is."
