Het omstreden geldwissel- en transactiekantoor Suri-Change erkent tegenover Nieuwsuur dat het in de afgelopen jaren honderden ongebruikelijke betalingen te laat heeft gemeld bij de overheid. Die meldingen zijn wettelijk verplicht.
De advocaat van Suri-Change, Ayse Çimen, zegt dat het bedrijf bereid is om te schikken en heeft daarvoor een voorstel gedaan bij het Openbaar Ministerie (OM). "Suri-Change vindt het ontzettend vervelend dat er fouten zijn aangetroffen, maar benadrukt dat er geen opzet in het spel is geweest", aldus Çimen. Ze ontkent dat er meldingen bewust niet zijn doorgegeven.
Het OM denkt daar anders over. Bovendien is het jarenlang niet of onvolledig melden van ongebruikelijke transacties van boven de 2000 euro slechts één van de aanklachten tegen Suri-Change die het OM in maart bekendmaakte. Vijf personen, onder wie de eigenaar, werden toen aangehouden. Justitie verdenkt ze - net als het bedrijf - van ondergronds bankieren en het op grote schaal witwassen van drugsgeld via verbouwingen aan woningen.
In deze video vertellen we meer over de zaak tegen Suri-Change en over het toezicht op geldwisselkantoren in Nederland:
Na de arrestaties gingen eerder dit jaar bij verschillende vestigingen van Suri-Change in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag explosieven af. De betrokken burgemeesters sloten daarna alle panden van het bedrijf. Wie er achter de aanslagen zit, is nog onduidelijk.
Suri-Change hoopt dat door een schikking met justitie de vestigingen snel weer open kunnen. Advocaat Çimen wijst er namens de eigenaar van het bedrijf op dat het OM eerder in zaken van grote banken, die ongebruikelijke transacties niet op tijd hadden gemeld, ook tot een schikking kwam.
Het OM laat aan Nieuwsuur weten dat het onderzoek nog loopt en dat het pas over vervolging of een schikking besluit als het onderzoek klaar is. Waarschijnlijk is dat pas eind dit jaar. Ook zegt het OM dat de verdenkingen ruimer zijn dan alleen die van een financieel delict.
Het is niet voor het eerst dat Suri-Change in opspraak raakt. In 2007 constateert De Nederlandsche Bank (DNB) al tekortkomingen bij onderzoek naar cliënten en in 2014 krijgt het bedrijf een bestuurlijke boete opgelegd. In 2017 volgt een inval. In 2019 zegt ABN Amro een rekening van de aan Suri-Change gelieerde Surichange Bank op, na een groot aantal ongebruikelijke transacties.
In 2022 - zo blijkt uit rechtbankstukken - wilde ABN Amro ook alle andere bankrekeningen van Suri-Change opzeggen in verband met witwasrisico's. De rechter stak er in eerste instantie een stokje voor, maar inmiddels is Suri-Change alsnog weg bij de bank.
De problemen bij het bedrijf waren voor de Nederlandse politie echter geen reden om een contract met het Suri-Change te herzien. Dat contract werd in 2016 gesloten en zag toe op het wisselen van buitenlandse valuta, in beslaggenomen door de politie. Suri-Change wisselde het geld om in euro's, die op de bankrekening van de politie werden gestort.
Politie wisselde miljoenen
Nieuwsuur meldde de samenwerking tussen Suri-Change en politie eerder al. Die liep tot 1 juli van dit jaar. Uit nieuwe transactieoverzichten (.pdf), die zijn verkregen door een beroep op de Wet open overheid (Woo), blijkt nu dat er veel hogere bedragen zijn gewisseld dan eerder gemeld. Volgens de stukken wisselde Suri-Change buitenlandse valuta om ter waarde van bijna 1,9 miljoen euro.
Een woordvoerder van de Nationale Politie zegt dat het onduidelijk is of dat het totale bedrag is. Mogelijk hebben afzonderlijke politiediensten ook valuta gewisseld bij Suri-Change. Het bedrijf zelf zegt dat het om ongeveer 2,5 miljoen euro gaat, waarbij het niet wil zeggen hoeveel commissie er is berekend. De politie schat die commissie op ten minste 50.000 euro.
Het contract met het geldwisselkantoor is pas opgeschort na de inval in maart. Eerder de samenwerking stoppen, had volgens het OM tot argwaan kunnen leiden.
'Opmerkelijk'
De politie vond de samenwerking geoorloofd omdat Suri-Change destijds (en nu nog steeds) een vergunning heeft van DNB. Die toezichthouder wil geen vragen over Suri-Change beantwoorden omdat er een wettelijke geheimhoudingsplicht geldt voor specifieke bedrijven. Wel zegt DNB dat slechts een klein aantal mensen (2,3 fte) toezicht houdt op geldwisselkantoren.
"Dat lage aantal toezichthouders impliceert dat DNB het risico heel laag inschat", zegt criminoloog en econoom Joras Ferwerda van de Universiteit Utrecht. "Heel opmerkelijk, omdat de wet het risico bij geldwisselkantoren juist vrij hoog inschat. Daarin staat dat die bedrijven alle transacties boven de 2000 euro moeten melden, terwijl voor banken geldt: transacties boven 10.000 euro."
Later dit jaar moet meer duidelijk worden over de aanklachten van het OM tegen Suri-Change en de daaraan gelieerde personen. Ook zal de politie ruim twee ton aan in beslag genomen geld terug willen krijgen dat nog altijd bij Suri-Change ligt opgeslagen. Het gaat om een bedrag van omgerekend 206.000 euro in onbruikbare Zwitserse francs. Al maanden kan niemand bij dat geld omdat de panden van het geldwisselkantoor zijn gesloten.
