Roos Verbrugh
redacteur Bureau Washington
Roos Verbrugh
redacteur Bureau Washington
De NAVO-top in Vilnius staat voor de Amerikaanse president Biden in het teken van een nieuw stappenplan voor Oekraïne. Hoewel de steun voor Oekraïne in de VS nog steeds aanzienlijk is en Biden afgelopen week nog een nieuw steunpakket aankondigde, is er ook gemor, met name onder de Republikeinen.
Biden wil het in Vilnius daarom hebben over welke hervormingen Oekraïne zelf bereid is door te voeren, zodat hij een stevig verhaal heeft als hij het congres binnenkort onvermijdelijk om een volgende financiële bijdrage moet vragen. Zolang de oorlog gaande is, gaat een NAVO-lidmaatschap voor de Amerikaanse president nog te ver.
Onder de Amerikanen is de steun voor Oekraïne nog steeds aanzienlijk. Volgens een recente peiling steunt 81 procent van de democraten en 56 procent van de republikeinen de wapenleveringen van de VS aan Oekraïne.
Campagnestrateeg Jason Roe adviseerde republikeinse kopstukken als Mitt Romney en Marco Rubio. Hij is verbaasd over hoe groot de steun nog steeds is, aangezien die meestal na een jaar afkalft onder de bevolking. Volgens hem zal dat tijdens de komende verkiezingscampagnes wel veranderen als de 'America First" en anti-oorlogsretoriek toeneemt onder de kandidaten: "Na de voorverkiezingen zullen we zien of die steun nog steeds stand houdt."
Verdeeldheid
Onder de republikeinen is er verdeeldheid over de miljardensteun aan Oekraïne. Vanwege de schulden en inflatie in eigen land is er twijfel over hoelang de VS nog geld kan blijven investeren in een land dat voor veel Amerikanen ver weg is.
"Een deel van de Republikeinse partij vindt dat de oorlog in Oekraïne vooral een Europees probleem is" zegt Jason Roe. "Ook al is de VS als NAVO-bondgenoot verplicht Oekraïne te helpen, het blijft voor Amerikanen lastig om de directe verbinding te leggen met Amerikaanse belangen", ziet Roe.
Er klinkt vuurwerk en opgewekte muziek, maar er klinken ook kritische geluiden in Alexandria, waar Amerikanen afgelopen weekend hun eigen onafhankelijkheid vierden, maar waar de onafhankelijkheid van Oekraïne ook veel mensen bezighoudt:
De regering-Biden kondigde afgelopen week een nieuw militair steunpakket aan voor Oekraïne ter waarde van 800 miljoen dollar. De VS stuurt ook voor het eerst clustermunitie naar de grens. Er was veel kritiek op die beslissing, omdat niet-ontplofte bommen nog jaren na de lancering op de grond blijven liggen en spontaan kunnen ontploffen.
"Een overwinning voor Oekraïne is essentieel voor democratie in de wereld, maar die winst mag niet ten koste gaan van onze Amerikaanse waarden", zei democratisch congreslid Chrissy Houlahan. De Republikein Michael McCaul, voorman van het Foreign Affairs Comité, steunt de beslissing van Biden wel. "De clusterbommen kunnen een game changer zijn in het Oekraïense tegenoffensief."
Amerika stuurt clustermunitie omdat andere munitie schaars is en de Amerikaanse wapenfabrikanten de grote vraag uit Oekraïne niet aan kunnen. Het inzetten van de omstreden bommen is volgens nationaal veiligheidsadviseur John Kirby dan ook een tijdelijke oplossing. "Hiermee kunnen we het gat dichten terwijl we de reguliere wapenproductie weer op peil brengen."
Duidelijke diplomatieke strategie
De VS investeerde al meer dan 75 miljard dollar in de oorlog en is daarmee de hoofdleverancier van wapens, humanitaire en financiële hulp aan Oekraïne. Binnen de Republikeinse Partij leidt dat al een tijd tot onvrede. In april stuurden ultraconservatieve senatoren en leden van het Huis van Afgevaardigden een kritische brief naar president Biden, waarin ze zich uitspraken over de onbeperkte steun van het Witte Huis aan Oekraïne. "Wij verzetten ons tegen alle toekomstige steunpakketten, tenzij deze gekoppeld zijn aan een duidelijke diplomatieke strategie om deze oorlog snel tot een einde te brengen."
Daarom wil Biden de komende dagen met de NAVO-bondgenoten en president Zelensky om tafel om tot een stappenplan voor Oekraïne te komen. Bijvoorbeeld op het gebied van corruptiebestrijding en beter bestuur valt er volgens de Amerikanen nog wel wat werk te verrichten. Voor die tijd wil Biden het niet over een mogelijk Oekraïens lidmaatschap van de NAVO hebben. Ook omdat artikel 5 van het bondgenootschap er dan toe zou leiden dat de VS en de NAVO direct in oorlog komen met Rusland, en daar zitten de Amerikanen na het debacle in Afghanistan al helemaal niet op te wachten.
