De afgelopen tijd is er een opvallende toename van het aantal alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv'ers) dat asiel aanvraagt in Nederland. Dat blijkt uit een rapport van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
In 2021 waren het er bijna 2200, vorig jaar meer dan vierduizend en dit jaar alleen al kwamen er ruim 1400 amv'ers naar Nederland. De verwachting is dat de komende maanden, net zoals vorig jaar, de grootste toestroom nog komt.
Volgens Eric van der Burg (VVD), staatsecretaris Asiel en Migratie, stuurt Nederland minderjarige asielzoekers minder snel terug naar andere Europese landen. Ook worden ze eerder in de procedure geholpen. "Daardoor kan het lonend zijn als een minderjarige vooruit gaat." Vanwege Europese regels kan hij niet ingrijpen.
Hoewel een groot deel van de minderjarigen tussen de 16 en 18 jaar oud is, en dus bijna volwassen, maken ze zich bij de IND zorgen over de groep. "Een zaak die mij is bijgebleven, is toen een kind van drie hier was beland en bij ons een aanvraag had ingediend", zegt Niels Krouwel, manager Directie Asiel & Bescherming bij de IND. "Daar heb ik wel buikpijn van."
Niet iedere alleenstaande minderjarige komt alleen, zegt Krouwel. "Vaak zie je dat een familielid of een mensenhandelaar mee gaat met de reis."
Het Syrische gezin al-Salloum vluchtte naar Libanon en wil door naar Europa. Vader Fadhl en moeder Doja stuurden hun zoon Nayef op 9-jarige leeftijd samen met een oom naar Duitsland. Daar is hij inmiddels al een jaar zonder zijn ouders. Het gezin hoopt op een snelle gezinshereniging, helemaal nu hun zoon het moeilijk heeft.
In onderstaande video belt het gezin met Nayef. Ook leggen vader Fadhl en moeder Doja uit waarom ze hun zoon naar Duitsland stuurden: "Ik heb er spijt van. Goddank is hem niets overkomen."
Het zijn vaak jonge jongens die worden doorgestuurd, zegt pedagoog Elianne Zijlstra. Ze leidt het onderzoeks- en expertisecentrum kinderen en vreemdelingenrecht van de Rijksuniversiteit Groningen. "Daarbij wordt vaak gedacht dat kinderen makkelijker asiel krijgen. Maar niet alleen ouders maken deze keuzes, jongeren beslissen soms ook zelf om te gaan, zelfs als hun ouders dat niet willen."
"Dit zegt dat mensen wanhopig zijn in hun weg naar veiligheid. Ze zien geen andere uitweg dan hun kind laten gaan. De radeloosheid is groot bij ouders."
Kinderen die zonder hun ouders vluchten worden aan verschillende risico's blootgesteld, zegt Zijlstra. "De vlucht duurt lang en is traumatisch, ze verkeren langdurig in onzekerheid. Dan komen ze aan in Nederland en duurt het heel lang voordat ze weten of ze een verblijfsvergunning kunnen krijgen." Daarnaast is er ook druk vanuit ouders, die zo snel mogelijk herenigd willen worden.
Opvang
Zijlstra uit ook haar zorgen over de manier waarop deze kinderen in Nederland worden opgevangen. "In Ter Apel kunnen ze asiel aanvragen. Daar start de procedure, dat wachten ze af in een andere locatie. Vervolgens gaan ze naar een opvang: kinderen boven de 15 gaan naar een instelling, kinderen onder de 15 worden bij gezinnen geplaatst."
Omdat de druk op de opvang groot is, moeten de jongeren vaak verhuizen, zegt Zijlstra. "Terwijl juist stabiliteit heel belangrijk is voor jongeren. Ook om gezond terug te keren." Zijlstra vindt dat er een stabieler opvangsysteem moet komen. "Gemeentes onderling moeten zorg en bescherming geven aan deze groep alleenstaande jongeren. We moeten als Nederland ook solidariteit tonen."