De afgelopen jaren heeft een groeiend aantal vaste zorgmedewerkers hun baan opgezegd om zzp'er te worden. Een deel van hen gaat daarna via een bemiddelingsbureau voor een hoger uurloon en meer zeggenschap over hun diensten weer aan de slag. Sommige zzp'ers zelfs in hetzelfde ziekenhuis als waar ze daarvoor werkten. Op sommige ziekenhuisafdelingen is inmiddels 60 procent van de zorgverleners zzp'er.
"De situatie in ons ziekenhuis is echt problematisch", zegt Ingrid Wolf, bestuurder van het Haaglanden Medisch Centrum. "Zoveel zzp'ers in een organisatie zijn een probleem voor de continuïteit van zorg en de ontwikkeling van ons ziekenhuis."
Daarnaast kost het veel geld. Naast het hogere tarief voor de zzp'er zelf wordt een bemiddelingsvergoeding betaald aan het bureau dat de zzp'er regelt. Dit bedrag wisselt per ziekenhuis of kliniek maar kost minstens enkele euro's per uur per persoon. Zo betaalt de Maartenskliniek 11 euro per uur per bemiddelde zzp'er. "Dat tikt aan."
Bemiddeling
Daar komt nu een andere ontwikkeling bij. Grote investeringsbedrijven, zogenoemde private equity firms, hebben de detacheringsmarkt ontdekt. Zo kocht het Amerikaanse Bain Capital vorig jaar een meerderheidsaandeel van een Belgische uitzendreus waartoe ook het bedrijf TMI behoort. Dat is het grootste detacherings- en bemiddelingsbureau in de zorg van Nederland. Het bemiddelt veel zorg-zzp'ers voor Nederlandse ziekenhuizen en behandelcentra.
Mark van Houdenhoven, bestuurder van de Sint Maartenskliniek en tevens bijzonder hoogleraar economische bedrijfsvoering in de gezondheidszorg, is hier kritisch over. Private equity firms zijn volgens hem puur gericht op het halen van rendement voor hun geldschieters: "De bedoeling is natuurlijk om ervoor te zorgen dat ze zo veel mogelijk marktmacht krijgen, waardoor ziekenhuizen en zorginstellingen niet meer om ze heen kunnen. Zij kunnen vervolgens de prijs verhogen en daarmee hun waarde vermeerderen. Over een jaar of zeven verkopen ze het bedrijf tegen een hogere prijs." Geld, dat ook in de zorg geïnvesteerd had kunnen worden, verdwijnt zo uiteindelijk in de zakken van investeerders en aandeelhouders, vertelt Van Houdenhoven.
Investeringen in de zorg
Private investeringsfondsen zijn geïnteresseerd in de zorg omdat dit beter rendeert dan andere sectoren, zo blijkt uit een bericht van Bain Capital. Volgens Bain Capital genereren investeringen in de zorg een opbrengst van 27 procent tegenover 21 procent in andere sectoren.
De markt van zorgpersoneel is extra interessant want de vraag naar zorg blijft, met een steeds ouder wordende bevolking, toenemen. Ondertussen zal het tekort aan goede getalenteerde krachten aanhouden. Ziekenhuizen staan al jaren onder druk de steeds oplopende kosten te beteugelen.
"De zorg is ontdekt door marktpartijen", stelt ziekenhuisbestuurder Ingrid Wolf vast. Dat private equity-partijen hier in actief zijn, verbaast haar niet: "Er is veel geld te verdienen. Helaas." Ze vreest dat de kosten van personeel zo uit de klauwen gaat lopen, "dat wij als zorginstellingen het personeel niet meer kunnen betalen en de patiënten niet meer kunnen behandelen".