De maatschappelijke discussie over grensoverschrijdend gedrag is inmiddels in volle gang. Want sinds de onthullingen over The Voice of Holland blijkt wel dat seksueel grensoverschrijdend gedrag overal in de samenleving speelt. Volgens Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag, zijn we nog maar net begonnen met de oplossingen.
Het feit dat er zoveel over gesproken wordt en dat er zoveel bovenkomt, stemt Hamer positief over de vorderingen. "En wat ik nog beter ben gaan begrijpen, is hoe lang mensen er last van hebben. Vaak over iets dat jaren geleden is gebeurd en waar vrouwen nog steeds de impact van voelen. Het is iets dat een leven lang bij ze blijft."
De cijfers liegen er niet om: één op de twee vrouwen en één op de vijf mannen in Nederland komen in hun leven in aanraking met fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag. "Het feit dat we er zoveel over praten, zorgt ervoor dat het taboe er afgaat", zegt Hamer. "Maar bijna alle vrouwen hebben nog steeds als reflectie: wat heb ik zelf verkeerd gedaan? Zat ik in de trein op de verkeerde plek toen die man zich tegenover me aftrok?"
Mannen als bondgenoot
Een belangrijke stap in de cultuuromslag is de opvoeding van mannen, vindt Hamer, die samen met het kabinet een nationaal programma heeft gelanceerd. Mannen moeten bondgenoot worden gemaakt, zo is het idee. "Rutgers deed onderzoek naar of ouders met kinderen praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Met dochters en zonen spreken ze over het aangeven van de eigen grenzen, maar weinig over de grenzen van de ander. Dus we moeten de vaders en de opa's meekrijgen in opletten wat de grens is van de ander. Dat zou winst zijn."
Ook bedrijven moeten goed toegerust zijn. Bijvoorbeeld met een verplichte vertrouwenspersoon op de werkvloer. Hoe werken deze interne en externe vertrouwenspersonen?
Grensoverschrijdend gedrag is overal, zo blijkt wel. Hamer ziet een soort vierdeling. Achter de voordeur, dat vereist een andere aanpak dan op de werkvloer of op straat. Categorie twee: fysiek stevig seksueel geweld, zoals aanranding en verkrachting. Drie: het grote grijze gebied van lichte fysieke aanraking tot opmerkingen, taal, seksisme. En vier: niet-seksueel, maar wel vaak het startpunt van een cultuur waar overschrijdend gedrag zich kan ontwikkelen.
Gesprek aangaan
"We moeten ook meer leren begrijpen: waarom doet iemand dit? We zijn veel met studenten en jongeren bezig, wat kun je op mbo's, hbo's en universiteiten doen? De cultuur waarin het stoer is om een meisje te versieren, door te drukken en soms niet goed weten wanneer bedoelt ze ja of nee. Niet alles is bewust slecht gedrag", zegt Hamer.
De cultuurverandering moet ontstaan door "het gesprek aan te gaan". Op allerlei manieren, zegt Hamer. "Op tv, lezingen, met bedrijven en organisaties." En er zijn al bemoedigende signalen, vindt de regeringscommissaris. "Toen ik begon was het van: 'mag ik geen complimentje meer maken?' Maar de bewustwording van wat grensoverschrijdend gedrag kan betekenen en uiteindelijk toch steeds weer terugpiept in het leven van mensen, dat bewustzijn is er steeds meer."
