Meer en meer consumenten doen nu een aankoop en betalen die pas na 30 tot 45 dagen. Geheel kosteloos, zo lijkt het. Maar de bedrijven die het aankoopbedrag voorschieten, verdienen flink aan de boetes die volgen als de rekening te laat wordt betaald. Rechters en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) dringen aan op meer regelgeving.
Apps als Tinka, Klarna, Riverty, of Billink schieten de rekening van consumenten aan een webwinkel gratis voor. In 2020 werden er bij alle aanbieders van achteraf betalen zo'n 58 miljoen transacties gedaan, in 2021 zijn dat al ruim 78 miljoen transacties. Gratis geld lenen klinkt mooi, maar 20 procent van de klanten betaalt het bedrag niet op tijd terug en krijgt dus een boete. En die kan oplopen tot 40 procent.
Prikkel
Daniëlle de Jager van AFM: "We zien dat achteraf betalen enorm in opkomst is. Eén op de vijf klanten van de apps betalen nu al extra kosten. Bijvoorbeeld bij het missen van een betalingstermijn. Dat vinden wij een groot aantal."
Het verdienmodel van bedrijven zoals Klarna liegt er niet om: ze krijgen een vergoeding van de winkelier en verdienen als klanten te laat betalen. Die inkomsten uit boetes kunnen flink oplopen. De Jager: "We denken dat daar ook wel een prikkel inzit: er is niet veel belang bij het goed informeren van je klanten over de betalingstermijn en de hoogte van de kosten.
Vooral jongeren raken steeds vaker in de problemen door uitgesteld betalen:
Klarna laat in een reactie weten dat hun bedrijfsmodel gericht is op inkomsten van de winkeliers en niet uit consumenteninkomsten. "Maar", zegt De Jager, "het lijkt me gezond dat dat hun intentie is, maar tegelijkertijd zien wij uit cijfers dat tot 40 procent van de omzet van dit soort bedrijven komt uit kosten voor te late betalingen. Dat is niet helemaal in lijn daarmee."
Rechter Marjolein van der Kolk ziet op haar zittingen dagelijks mensen met problematische schulden. Door achteraf te betalen, lopen die schulden snel op. "Als je iets koopt dan ben je er op dat moment blij mee. Maar drie weken later ben je er aan gewend en vergeet je nog wel eens dat je nog moet betalen", zegt ze.
Ondertussen liggen er dan al weer andere rekeningen die ook betaald moeten worden. "En wat is er dan makkelijk om net te doen of te zeggen of je die rekening niet hebt gezien?", zegt Van der Kolk. "Als je dat maar drie keer doet, dan kom je vanzelf bij ons en zijn de kosten inmiddels flink hoger dan je in eerste instantie had moeten betalen. Echt zonde."
