Het wordt een flinke klus voor andere Republikeinse kandidaten om de nominatie te winnen als presidentskandidaat, nu Donald Trump heeft bekendgemaakt mee te willen doen. Want Trump is nog steeds populair, zegt Trumpwatcher Maggie Haberman tegen Nieuwsuur.
Donald Trump zelf noemde haar een "derderangs verslaggever", maar elders in Washington staat Haberman bekend als de best ingevoerde (en meest gelezen) Trumpkenner van allemaal. Met een verbijsterende productiviteit - alleen al in 2016 stond haar naam 599 keer boven een artikel in de New York Times - deed ze verslag van zijn opkomst en zijn voorlopige ondergang. Vorige maand kwam er een boek bij: Confidence Man. The Making of Donald Trump and the Breaking of America.
Trump doet een gooi naar het presidentschap. Waarom eigenlijk?
"Hij hoopt zijn campagne te gebruiken als schild tegen de verschillende onderzoeken die tegen hem lopen. Het ministerie van Justitie onderzoekt het wegmoffelen van staatsgeheime documenten en er loopt een onderzoek naar zijn pogingen het verkiezingsresultaat in Georgia in 2020 ongeldig te verklaren. Dit is denk ik zijn belangrijkste motief. Maar Trump wil ook gewoon weer president worden: hij heeft geen zin in de campagne, maar wel in de macht."
"Het zal niet gemakkelijk worden om Trump te verslaan in de strijd om de nominatie. Zo'n veertig procent van de Republikeinse kiezers lijkt een rotsvast vertrouwen in hem te hebben. Bij een verdeeld kandidatenveld kan dat genoeg zijn. Vooralsnog heeft Trump zich als enige gemeld, maar de verwachting is dat hij de komende maanden van een handvol Republikeinen gezelschap krijgt."
Voor de derde keer op rij verloren de Republikeinen verkiezingen met Trump als leidsman
"Voor Trump is dit de meest kwetsbare periode sinds de Capitoolbestorming. Destijds is hij nog gered door de partijleiding. Kevin McCarthy, de leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, ging na een paar weken alweer op audiëntie bij Trump in zijn buitenverblijf, Mar-a-Lago. Ik ben wel benieuwd wat er was gebeurd als ze helemaal afstand van hem hadden genomen."
"Maar goed: nu heeft Trump de partij wéér verkiezingen gekost die gewonnen leken. En dat terwijl Trumps merk is: ik ben een winnaar. Iemand als Chris Christie (presidentskandidaat in 2016 en mogelijk in 2024) zegt nu hardop: deze uitslag laat zien dat Trump een verliezer is. Trump negeert dat, die leeft in zijn eigen realiteit. Maar als meer prominente Republikeinen die boodschap blijven verkondigen, is het de vraag of dat een zaadje plant in de hoofden van Trump-aanhangers."
Toch ziet u hem nog als favoriet?
"Zolang niemand mij kan uitleggen waarom hij dat niet is, ja."
Uw boek Confidence Man beslaat vooral zijn jaren in het vastgoed: de jaren zeventig, tachtig en negentig. Waarom?
"Er zijn geweldige boeken geschreven over Trump als president, en ik had niet de indruk dat ik op dat vlak nog heel veel kon toevoegen. In plaats daarvan wilde ik de lezer heel graag uitleggen waar het allemaal begonnen is. Om Trump te begrijpen, moet je zijn verleden begrijpen. Hoe kon iemand die alleen maar zijn eigen welzijn voor ogen had, zo ver komen? Welke instrumenten gebruikte hij daarbij?"
Het clichébeeld is: Trump kwam uit de buitenwijk Queens, werd niet geaccepteerd door de elite op Manhattan en nam wraak door president te worden. Welke nuances gaan in dat beeld verloren?
"Dat is een heel goede vraag, maar het antwoord is lastig. Het begint ermee dat Trump al zijn hele leven niet kan besluiten wat hij wil van die elite. Wil hij er eigenlijk het liefst bij horen? Wil hij hun goedkeuring? Wil hij in een positie zijn waarin hij kan zeggen: ik heb jullie steun niet nodig? Of wil hij vanaf de zijlijn stenen naar de elite blijven gooien?"
"Trump is iemand die altijd al zijn opties openhoudt. Hij gooit nooit een deur dicht. En op dit vlak heeft hij beide gewild: met één been tussen de elite gaan staan, en met het andere tussen de gewone mensen. In 2016 werkte dat. Nu is dat praktisch onmogelijk geworden."
In een lovende bespreking van uw boek in de Washington Post spreekt historicus Sean Wilentz van een "ineenstorting van allerlei instituties" in het New York van de jaren zeventig, waardoor "het Trump-virus" verspreid kon worden. Welke instituties faalden?
"Allerlei instituties hebben gefaald. Ja, de media, maar ook het opsporingsapparaat. Er hing altijd een zweem van corruptie rond Trump, en toch is hij zelden echt goed onderzocht. Hij ging bepaalde relaties aan met aanklagers, vaak doneerde hij aan hun campagnes. Zo hield hij ze aan de borst. Alles draait bij Trump om voor-wat-hoort-wat. Meer dan bij wie dan ook. Dat is het allerbelangrijkste om over Trump te begrijpen. Alles is te koop, over alles valt een dealtje te maken. Dat doet hij zijn hele leven al zo, en dat beschrijf ik in mijn boek."
De journalistiek faalde dus ook. Biedt dat lessen voor de aanstaande campagne?
"Op dit moment zou het onverantwoord zijn om Trump niet meer te coveren. Hij is de voormalig president maar belangrijker: hij maakt een goede kans om opnieuw de Republikeinse kandidaat te worden. Maar ik denk dat de journalistiek in het verleden andere keuzes had moeten maken. In de jaren zeventig, tachtig en negentig werd alles wat Trump riep in de New Yorkse tabloids afgedrukt, ze hielden hem een megafoon voor. Kritiek daarop is denk ik wel terecht."
Uw ondertitel luidt: 'the breaking of America'. Is Trump daarvan het resultaat, of de oorzaak?
"Ons land viel al decennia geleden uiteen, van de polarisatie is Trump niet de oorzaak. Hij heeft het proces versneld, en daarvan heeft hij vervolgens geprofiteerd."
