Energiecentrales, gasleidingen en kerncentrales zijn de afgelopen weken, met de winter in zicht, steeds vaker het doelwit van Russische aanvallen. Waar tussen februari en september zo'n 34 aanvallen werden gemeld, regent het sinds het begin van deze maand vrijwel dagelijks kruisraketten en kamikaze-drones door het hele land. Zeker tweehonderd hiervan zijn met name op elektriciteitscentrales afgevuurd.
Weinig raakt een bevolking zo hard als de vernietiging van de energie-infrastructuur. Hoe zullen de 35 miljoen Oekraïners die nog in het land verblijven, deze winter doorkomen?
Zonder verwarming is de Oekraïense winter niet te overleven.
Svitlana Zalishchuck werkt bij het staatsgasbedrijf Naftogaz, de grootste olie- en gasmaatschappij van Oekraïne. Volgens haar zullen de Russen doorgaan met het aanvallen van vitale infrastructuur totdat alle stroom in Oekraïne is uitgevallen.
"Tot nu toe zijn de Russen best succesvol geweest in deze aanvallen. Ze hebben duizenden raketten om onze infrastructuur mee aan te vallen. Het zijn geen moderne precisieraketten, maar het zijn er wel erg veel. En in dit geval draait het meer om kwantiteit dan om kwaliteit."
Dmytro Sakharuk is directeur van DTEK, het grootste private elekriticiteitsbedrijf in Oekraïne. Hij ziet dat Rusland de infrastructuur bewust uitkiest. "Het belangrijkste doel van Rusland is om te voorkomen dat wij energie kunnen opwekken. Hun tweede doel is om ons elektriciteitsverkeer te belemmeren. Vóór de aanvallen kon vrijwel elke hoeveelheid elektriciteit uit alle delen van Oekraïne getransporteerd worden. Nu is dat nog maar zeer beperkt mogelijk."
Maar het grootste gevaar is het verlies van verwarming, zegt Sakharuk. "Als de temperaturen onder nul gaan, en dat gebeurt elke winter, zullen de warmteleidingen bevriezen en barsten. Mochten we dan later weer energie krijgen, dan moeten alle leidingen in het hele land eerst vervangen worden. Dat is echt een nachtmerriescenario."
Sakharuk zegt dat ruim 50 procent van het energienetwerk in Oekraïne deels of compleet verwoest is. Om dat te repareren is de hulp van het buitenland nodig. "We vragen of landen nog apparatuur over hebben, misschien nog op voorraad in hun magazijn of tweedehands materiaal dat wij kunnen repareren."
Vooral landen in Oost-Europa zouden kunnen helpen, zegt Sakharuk. "In Oost-Europa staan nog veel oude centrales uit de Sovjettijd, die lijken erg op onze centrales. Als daar nog oud apparatuur ligt opgeslagen, zou dat ons erg kunnen helpen."
Maar hij vraagt ook om bescherming tegen de Russische raketten. "We kunnen nu alles gaan repareren, maar de Russen zullen blijven aanvallen."
Harde winter
Om de energievoorziening te besparen, is Oekraïne al begonnen met het invoeren van noodschema's voor energiegebruik. Bewoners is gevraagd tussen 7 en 11 uur 's ochtends "bijzonder bewust" met elektriciteit om te gaan. Ook hebben meerdere steden besloten het gebruik van elektrisch openbaar vervoer, zoals trolleybussen, aan banden te leggen en de frequentie van metro's te verlagen. In hoofdstad Kiev is de energievoorziening al voor de helft verminderd: er is slechts 600 tot 800 megawatt beschikbaar voor de hele hoofdstad, die gewoonlijk zo'n 1000 tot 12000 megawatt verbruikt.
En juist in de grotere steden kan deze winter hard toeslaan, zegt Sakharuk. "In onze grote steden wonen mensen in appartementen met meerdere verdiepingen, het is onmogelijk om daar te wonen zonder verwarming. Zonder licht of elektriciteit kan nog, voor even. Maar zonder water, en dus zonder warmte, is niet te overleven: de winters in Oekraïne zijn te extreem. Als dat gebeurt, vrees ik een hele grote humanitaire crisis. "
