Gemeenten, scholen en drinkwaterbedrijven hoeven toch niet per 1 oktober hun gascontracten met voormalig Gazpromdochter SEFE Energy Ltd. te beëindigen. Dat heeft minister Jetten voor Klimaat en Energie gezegd na kritiek op zijn eerdere besluit.
Jetten wil eerst een "nadere duiding" van de Europese Commissie over de gevolgen van de sanctiemaatregel tegen SEFE. Gemeenten en andere overheden en instellingen die het nog niet gelukt is om een andere energieleverancier te vinden, krijgen drie maanden uitstel. Zij moeten nu per 1 januari 2023 zijn overgestapt.
De minister wijst er in zijn brief aan de Tweede Kamer op dat het veel gemeenten en waterbedrijven inmiddels wel is gelukt om over te stappen naar een alternatieve leverancier. Daarnaast heeft het ministerie vijftien aanvragen voor voorlopige ontheffing ontvangen, waar zo'n 140 instanties bij zijn betrokken.
'Averechts effect'
Gisteren meldde Nieuwsuur dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat Jetten zijn opdracht aan ruim 120 gemeenten en aan waterschappen, onderwijsinstellingen en bedrijven intrekt. Eind april verplichtte hij ze om hun gascontract met het voormalige Gazprom Energy in Den Bosch per oktober op te zeggen.
Elf fracties en partijen, inclusief coalitiepartijen CDA, VVD en ChristenUnie, vrezen dat die maatregel een averechts effect heeft. Ook deze vraag, dus over de effectiviteit van de sanctie tegen SEFE, legt Jetten voor aan de Europese Commissie.
Duitsland nam in april de controle over bij het Europese hoofdkantoor van Gazprom, waar ook de Nederlandse vestiging onder valt. Het verving de ceo en een deel van het personeel. En nog belangrijker: sindsdien gaan de inkomsten uit de gascontracten volgens de Duitse overheid niet meer naar Rusland. De bedrijvengroep ging verder onder de naam Securing Energy For Europe - oftewel SEFE.
Maar de aandelen van SEFE zijn nog in Russische handen, zegt Jetten. De minister blijft vasthouden aan de lezing dat het bedrijf daarmee nog onder het EU-sanctieregime valt. Andere landen, zoals Italië, Frankrijk, Zwitserland en de Verenigde Staten, zien dit anders: zij blijven wel zakendoen met SEFE.
Jetten: "Ik snap dat er vragen zijn als niet iedere lidstaat dezelfde lijn kiest, hoewel ik wel wil benadrukken dat een aanzienlijk deel van Europa banden met Gazprom en zijn dochterbedrijven reeds op eigen initiatief heeft verbroken."
Hij wil daarom helderheid van de Europese Commissie.
Compensatie voor gemeenten
CDA-Kamerlid Henri Bontenbal, die in de uitzending van Nieuwsuur opriep tot het intrekken van de opdracht, spreekt van een "verstandige stap". "Het is opgeschreven als uitstel, maar ik ga ervan uit dat het afstel betekent." Silvio Erkens, Kamerlid van de VVD, vindt dat het ministerie nu moet kijken "hoe groot de schade is voor gemeenten die al zijn overgestapt".
Jaimi van Essen leidde als wethouder van de gemeente Losser de aanvraag van twaalf Twentse gemeenten. Sinds vrijdag is Vattenfall hun nieuwe leverancier. "We hebben Economische Zaken van tevoren gevraagd of er nog iets zou wijzigen aan de termijn. Het antwoord was 'nee'. Nu die deadline toch wijzigt ondervinden wij daar financieel nadeel van."
De Twentse gemeenten gaan in overleg om hun reactie naar het ministerie te bepalen.
