De coronacrisis is in Nederland naar de achtergrond verdwenen. Strenge maatregelen tegen het virus hebben we al weken niet meer. Feestdagen als Koningsdag en Bevrijdingsdag werden dit jaar eigenlijk op dezelfde manier gevierd als vóór corona.
Maar er zijn ook landen waar het coronavirus wél een stempel blijft drukken op het dagelijks leven. In Zuid-Afrika en de Verenigde Staten neemt het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames weer toe. En in de Chinese stad Shanghai geldt al weken een strenge lockdown. Is dat een voorbode voor wat Nederland te wachten staat, of hoeven we ons geen zorgen te maken?
Nieuwe varianten
Eerst Zuid-Afrika. De coronagolf daar wordt veroorzaakt door twee nieuwe subvarianten van omikron: BA.4 en BA.5.
"Die laten wel weer wat meer infecties en ziekenhuisopnames zien", zegt epidemioloog Alma Tostmann. "Maar wat de voorspellende waarde daarvan is voor de situatie in Nederland is moeilijk te zeggen. Zo is de vaccinatiegraad daar een stuk lager dan hier."
Bovendien heeft Zuid-Afrika bij eerdere coronagolven te maken gehad met een andere omikronvariant dan wij: de BA.1-variant in plaats van de BA.2-variant.
"Uit onderzoek is gebleken dat een BA.1-besmetting niet beschermt tegen de nieuwe varianten", zegt internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers. "We weten nog niet hoe dat zit bij een besmetting met de BA.2-variant die in Nederland veel voorkwam."
Snelle stijging
De BA.4 en BA.5-varianten hebben inmiddels voet aan de grond gezet in Nederland, bleek zaterdag uit een steekproef van het Amsterdam UMC en de GGD Amsterdam. Uit een analyse van coronatesten bleken de nieuwe varianten voor 7 procent van de besmettingen te zorgen. Vorige week was dat nog 0,7 procent, toen bevatte één test in de steekproef de BA.4 of BA.5-variant.
"Dat is een hele snelle stijging", zegt Bleeker-Rovers. "Dat kan betekenen dat we nog vóór het najaar een nieuwe golf zouden krijgen."
De kans is gelukkig groot dat de nieuwe subvarianten niet ziekmakender zijn dan eerdere omikronvarianten, zegt Bleeker-Rovers. "Maar een toename van infecties leidt altijd tot enige toename van ziekenhuisopnames en overlijden. En dat kan weer leiden tot meer uitstel van andere zorg, zoals ook bij eerdere coronagolven het geval was."
Strenge lockdown
Ook in de Verenigde Staten is een nieuwe omikronvariant ontstaan. "Die blijkt wat besmettelijker te zijn dan de variant die wij hier kennen", zegt Tostmann. "Dat klinkt dan gelijk heel naar. Maar we hebben in Nederland recent zo'n grote golf gehad, dat we nog best goed beschermd zijn, verwacht ik. Al kan de Amerikaanse variant hier zeker heenkomen en rondgaan."
Een andere plek waar het coronavirus een recente opleving heeft gehad is de Chinese stad Shanghai. De 25 miljoen inwoners van die stad zijn al weken onderworpen aan een strenge lockdown. In bepaalde delen van de stad moeten inwoners zelfs de hele dag verplicht thuisblijven. Hoewel de uitbraak volgens de lokale overheid inmiddels 'onder controle' is, blijven veel strenge maatregelen van kracht.
Inhaalzorg
Toch blijft het algemene beeld voor Nederland positief. "We zijn het er als epidemiologen wel over eens dat het over de grote lijnen een steeds milder virus wordt", zegt Tostmann. "In totaal worden de golven kleiner en minder heftig. Alleen kan er altijd nog een uitschieter tussen zitten."
Als die uitschieter er komt, kan dat voor de zorg nog altijd vervelende gevolgen hebben. Want de situatie in de ziekenhuizen is nog "best precair", zegt Tostmann. "Niet zozeer op de IC. Maar qua personeelstekort, ziekteverzuim en door een bulk aan inhaalzorg. Als je ook maar een kleine toename krijgt van een andere variant heb je daar in de ziekenhuiszorg gelijk weer last van."
En dat terwijl er nu ook al een hoop inhaalzorg op de plank ligt, als gevolg van de eerdere coronagolven. "Als er nu helemaal niets meer gebeurt op gebied van covid-19, duurt het nog tot eind volgend jaar voor die achterstand is weggewerkt en de zorg weer op het oude niveau is", zegt Tostmann. "Dat vind ik best shocking."
