Een stichting sleept het ministerie van Volksgezondheid (VWS) voor de rechter als het niet binnen twee weken toezegt 6,5 miljoen mensen ruim 3 miljard euro schadevergoeding te geven. Dat schrijft stichting ICAM in een brief aan de Staat. Volgens de stichting zijn al die mensen slachtoffers van een datalek bij de GGD.
Experts zijn kritisch over de miljardenclaim, onder meer omdat het lek gebeurde in een crisissituatie. "Ik heb bij deze zaak de nodige aarzeling", zegt hoogleraar Europees aansprakelijkheidsrecht aan de UvA en advocaat Jeroen Kortmann.
Privégegevens te koop
Het datalek in de coronasystemen van de GGD werd vorig jaar ontdekt. Maar al in september 2020 zeiden callcentermedewerkers van de GGD tegen Nieuwsuur dat ze bij de privégegevens konden van iedereen die een coronatest liet uitvoeren.
Die gevoelige gegevens werden online op grote schaal verhandeld, meldde RTL Nieuws later. Kwaadwillenden kunnen die informatie misbruiken voor bijvoorbeeld phishing en stalking.
Voor elke Nederlander van wie de persoonsgegevens in de GGD-systemen zaten, claimt stichting ICAM nu een schadevergoeding van 500 euro. Dat zijn zeker 6,5 miljoen mensen, zegt Douwe Linders, de advocaat van de stichting. "Als je getest of gevaccineerd was zat je in die systemen. En van 1250 mensen is vastgesteld dat gegevens zijn gestolen. Zeer waarschijnlijk zijn dat er veel meer geweest. Voor die mensen eisen we 1500 euro."
De overheid moet zich aan regels houden. Aan de andere kant was dit een crisissituatie.
Hoogleraar Kortmann, die als advocaat grote bedrijven bijstaat die een massaclaim aan hun broek krijgen, heeft moeite met de eis. Hij wijst erop dat de massaclaim-wet bedoeld is voor een "nauw omschreven groep" slachtoffers. "Maar de stichting bedient iederéén die in de systemen zat, los van of hun gegevens gelekt of gebruikt zijn."
Ook hoogleraar hoogleraar massaclaims aan de Universiteit Tilburg Ianika Tzankova is kritisch. Zij staat als advocaat juist vaak de stichtingen bij in massaclaims. "Aan de ene kant is hier kennelijk sprake van een misstand: de overheid moet zich ook aan regels houden. Aan de andere kant is dit een voorbeeld van een crisissituatie. Men zou zich kunnen voorstellen dat dit niet de meest sympathieke zaak is."
Maar ICAM vindt dat het crisis-argument niet opgaat. "Het datalek is door VWS begin 2021 al ontdekt en is nota bene nog stééds niet volledig verholpen", zegt bestuurslid Astrid Oosenbrug. "Het is werkelijk ongekend hoe slordig de overheid hiermee omgaat."
80.000 aanmeldingen
ICAMs advocaat Linders vindt het daarom ook ethisch verantwoord om miljarden van de overheid te eisen. "Die schade is gemaakt en die moet gecompenseerd worden."
Zeker 80.000 mensen hebben zich aangemeld voor de claim van ICAM. Of ook de rest van de 6,5 miljoen gedupeerden aanspraak kunnen maken op 500 euro, is afhankelijk van het eventuele oordeel van de rechter.
We hebben het ministerie gevraagd om een reactie, maar dat zegt eerst de brief van ICAM goed te willen bestuderen.
