Sudan is terug bij af. Twee jaar geleden werd dictator Omar al Bashir verdreven. Sindsdien werkte een overgangsregering aan een democratie. Maar in plaats daarvan pleegden militairen vandaag een staatsgreep. Waarom grijpen militairen juist nu naar de macht?
Volgens Jan Pronk, die vanaf 2004 als speciale gezant van de VN in Sudan aanwezig was, was te voorzien dat het juist op dit moment zou gebeuren. "Omdat het land vlak voor de overgangsperiode zit. In november van dit jaar zou een begin worden gemaakt aan de voorbereiding van een burgerregime. De militairen willen dat voor zijn."
Grote demonstraties maakten in 2019 een einde aan het bewind van dictator Omar al-Bashir. Het was de bedoeling dat het leger en burgerbestuurders de macht zouden delen in aanloop naar vrije verkiezingen. Tijdens de overgangsfase was het land verre van stabiel.
Pronk, die sinds 1973 betrokken was bij het Sudan: "Het overgangsregime was een compromis. Dat compromis zou twee jaar duren. Daarna zou een burgerregime komen na eventuele verkiezingen. Maar: niemand wist in hoeverre militairen woord zouden houden. Dus je kon dit zien aankomen."
Is het een Afrikaans land? Een Arabisch land? Sudan is het meest diverse land van Afrika. Er is een gebrek aan eenheid, waardoor er heel veel conflicten zijn.
Binnen de overgangsregering met militairen en burgerpolitici ontstonden steeds vaker spanningen. Niet alleen tussen de groepen, ook onderling.
Een deel van de zogenoemde hardliners binnen de verzetten zich nu tegen de komst van een burgerregering, zegt correspondent Bram Vermeulen.
"Economisch gaat het niet goed met het land. Militaire leiders zeggen dat ze de enigen zijn die het land kunnen redden van het ravijn. Zij roepen nu op om een einde te maken aan die civiele regering, want dat vinden ze allemaal maar slappe hap."
Beelden van eerder vandaag uit de Sudanese hoofdstad Khartoem:
In 2019 hadden militairen de burgerbewegingen nodig om legitimiteit en geloofwaardigheid te verschaffen, zegt Vermeulen. "Nu hebben ze dat niet meer nodig. De noodzaak van het theaterspelletje van afgelopen twee jaar is verdwenen. Dat maakt een situatie voor de demonstranten heel gevaarlijk. Ze kunnen dus net zo goed het vuur openen."
Volgens correspondent Koert Lindijer worstelt het land met de identiteit: "Is het een Afrikaans land? Een Arabisch land? Sudan is het meest diverse land van Afrika. Er is een gebrek aan eenheid, waardoor er heel veel conflicten zijn. Alleen het leger kent een zekere cohesie."
De schuldenlast van Sudan is de laatste jaren alleen maar verder verslechterd. Daar kregen de burgerpolitici de schuld van. Bij wie de schuld echt ligt, is moeilijk te zeggen. Zeker is wel dat militairen een groot deel van de economie in handen hebben, zoals fabrieken en de import en export van goederen. Daar heeft het burgerregime dan weer geen invloed op."