Naast vaccins is er sinds de aanvang van de coronapandemie ook grote behoefte aan medicijnen die het ziekteproces kunnen remmen. Op internet worden een hoop ineffectieve wondermiddelen aangeprezen, maar er zijn ook hoopgevende ontwikkelingen. De grote vraag: wie brengt als eerste een effectief, betaalbaar en eenvoudig bruikbaar middel op de markt?
"Er is absoluut een ratrace gaande", zegt hoogleraar microbiologie en OMT-lid Marc Bonten tegen Nieuwsuur. "Degene die als eerste de streep haalt, gaat de standaard bepalen." Hij is betrokken bij onderzoek van farmaceuten naar coronamedicijnen en verwacht deze winter nieuwe geneesmiddelen te kunnen toepassen bij covid-patiënten.
Bonten is coördinator infectieziekten in het UMC Utrecht. Daar is net de tweede fase afgerond van onderzoek naar de werkzaamheid van een medicijn op basis van eiwitten, van farmaceuten Molecular Partners en Novartis. Andere middelen zijn al klaar voor gebruik.
Donald Trump
Ook worden in de praktijk al goede resultaten behaald met in de fabriek gemaakte antilichamen. Als die vroeg in het ziekteproces via een injectie worden toegediend, voorkomen ze 70 tot 80 procent van de sterfte en ziekenhuisopnamen.
De voormalig Amerikaanse president Donald Trump werd er een jaar geleden al succesvol mee behandeld. Deze 'monoklonale antilichamen' worden sinds deze zomer ook in ons land gebruikt. Een hoopvolle ontwikkeling, maar er kleeft een groot nadeel aan de nieuwe medicijnen: ze zijn nog steeds minder effectief én vele malen duurder dan een coronavaccinatie.
Roy Termeulen heeft een afweerstoornis en is één van de patiënten die de antilichamen kreeg:
De Nederlandse overheid heeft de 'monoklonale antistoffen' ingekocht voor een onbekende prijs. De kosten worden geschat op tenminste 2000 euro per behandeling. Dat is honderd keer duurder dan een gangbare vaccinatie, die bovendien voor 97 procent tegen IC-opnames beschermt.
Op dit moment is een groot deel van de coronapatiënten in het ziekenhuis ongevaccineerd. Het zou kunnen dat mensen die tot nu toe een vaccin weigerden, straks ook een veel duurder medicijn nodig hebben.
Infectioloog Joost Wiersinga van het Amsterdam UMC: "Als individuele arts is het relatief makkelijk, je behandelt iedereen zo goed als je kan. Maar als arts moet je ook kijken naar het maatschappelijk belang. En als je dan uitzoomt en naar de kosten kijkt: dit is een hele dure therapie. Voorkomen is beter dan genezen."
De data zijn niet subtiel vervalst, maar op kinderachtige manier gefabriceerd.
Naast de 'monoklonale antilichamen' is er nog het middel Ivermectine. Politici zoals Wybren van Haga en Thierry Baudet pleiten voor de inzet van dit op sociale media veelbesproken anti-parasietenmiddel. Ivermectine haalde het nieuws omdat gebruikers in de VS in het ziekenhuis belandden na thuisgebruik van hoge doses Ivermectine.
Een groep onafhankelijke wetenschappers analyseerde alle 26 onderzoeken naar de toepassing van Ivermectine voor covid-19. Onderzoeken met hoog positieve resultaten, zoals in Egypte en Iran, blijken onzorgvuldig of frauduleus. Zo blijken geteste patiëntengroepen veel kleiner dan voorgesteld en ontbreken vergelijkingsgroepen.
Medisch onderzoeker Kyle Sheldrick uit Sydney: "Zeker bij een derde van de onderzoeken is gefraudeerd. De data zijn niet subtiel vervalst, maar op kinderachtige manier gefabriceerd."
'Scoren'
De malafide publicaties verschijnen op zogenaamde preprint-servers en zijn niet door andere wetenschappers gecontroleerd. Volgens Sheldrick proberen de auteurs, veelal afkomstig uit Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en Azië, ermee te 'scoren'.
De kans op ontdekking van de fraude is volgens hem minimaal, omdat het om een bestaand medicijn gaat. Bij nieuw ontwikkelde middelen vindt wél verregaande controle van data plaats, zowel door collega's als door gezondheidsautoriteiten.
Grotere, methodologisch goed opgezette onderzoeken laten geen effectiviteit van betekenis zien. De benodigde doses voor enig effect zouden gevaarlijk hoog moeten zijn. Drie gedegen onderzoeken lopen nog, onder andere aan de Universiteit van Oxford.
In Nederland mag Ivermectine niet worden voorgeschreven. De Limburgse huisarts Rob Elens deed dat wel en kreeg een boete van 3000 euro van de Inspectie, zo bevestigt hij tegen Nieuwsuur. Elens promootte eerder het eveneens niet-effectieve Hydroxychloroquine.
