Werknemers in sommige sectoren kunnen sinds 1 januari eerder met pensioen dankzij de Regeling Vervroegde Uittreding (RVU). Ze krijgen dan 1847 euro bruto per maand van hun werkgever.
Maar de regeling doet nauwelijks waarvoor die bedoeld is: mensen met zware beroepen eerder laten stoppen dan op hun AOW-leeftijd. Ook wordt de RVU volgens deskundigen te breed ingezet, bijvoorbeeld voor kantoormedewerkers.
Het probleem: de regeling blijkt onaantrekkelijk voor mensen die het bedrag moeilijk kunnen aanvullen, bijvoorbeeld eenverdieners met een laag pensioen. Vanuit de vakbond en deskundigen klinkt stevige kritiek: "Zo was het niet bedoeld."
'Doorhobbelen omdat vergoeding te laag is'
John Klijn, bestuurder bij vakbond FNV voor de vleesindustrie, ziet in zijn sector nauwelijks belangstelling voor de RVU. Slechts 15 procent van de werknemers die recht hebben op de regeling maakt er gebruik van.
Klijn: "Dit is echt een zwaar beroep. We hebben dat ook keurig afgebakend: wie minstens vijftien jaar met vlees werkt mag gebruik maken van de regeling." Maar in de sector werken veel eenverdieners. Het aanvullen van die 1847 bruto per maand is niet eenvoudig. "Dan kiezen mensen er toch voor om niet te stoppen, maar door te hobbelen tot hun AOW."
Landelijk FNV-bestuurder Willem Noordman beaamt dat: "Kennelijk is de financiële vergoeding te beperkt om de wel gewenste stap te zetten."
De vakbonden proberen in veel sectoren de RVU in de cao te krijgen, ook als het niet om fysiek zwaar werk gaat. "Ik zie bij 20 procent van de cao's waar vervroegde uittreding is geregeld dat het, naar mijn mening, niet gaat om een zwaar beroep", zegt onafhankelijk pensioendeskundige Hans Kennis.
Bijvoorbeeld bij het Kadaster, pensioenuitvoerder PGGM en de verzekeringsbranche kunnen werknemers gebruik maken van de RVU. Kennis: "Dat is mooi meegenomen voor werkgevers en werknemers. Maar daar was de regeling niet voor bedoeld. Als iedereen ervan gebruik gaat maken gaat er een hoop belastinggeld verloren, terwijl we echt langer moeten doorwerken."
Maar volgens vakbond FNV hebben vrijwel alle 'RVU-uittreders' zwaar werk gehad. Noordman: "Daar spelen veel factoren mee zoals fysieke zwaarte, ploegen- of beschikbaarheidsdiensten, psychische en mentale belasting en weeromstandigheden bij buitenwerk."
'Regeling loopt geen storm'
Ook werknemers in de ICT kunnen dankzij de RVU eerder stoppen. Volgens Lotte de Bruijn van werkgeversvereniging NLdigital gaat het in haar sector om mentaal zware beroepen. "Bijvoorbeeld een softwareontwikkelaar die vlak voor zijn pensioen zit en zich moet bijscholen om een nieuwe programmeertaal te leren. Voor zo iemand kan deze regeling een uitkomst bieden."
Op het moment dat het pensioenakkoord werd gesloten was dit het hoogst haalbare. Maar het moet gewoon beter.
FNV-bestuurder John Klijn geeft toe dat de regeling niet goed uitpakt voor de mensen waarvoor hij bedoeld is. "Veel mensen zijn dolblij geworden van het pensioenakkoord. Maar voor sommige groepen is het echt te weinig. Er zal echt iets bij die 1847 euro bruto moeten om de regeling aantrekkelijker te maken."
Hij heeft geen spijt dat FNV instemde met het pensioenakkoord. "Op dat moment was dit het hoogst haalbare. Maar het moet gewoon beter."
Te veel mensen vroeg met pensioen?
Nieuwsuur-econoom Mathijs Bouman wijst op een ander nadeel van de RVU-regeling. "Door de vergrijzing wordt de arbeidsmarkt de komende jaren alleen maar krapper. Er gaan veel mensen met pensioen, waardoor de beroepsbevolking dreigt te krimpen."
Om die reden schafte de politiek in 2015 eerdere maatregelen waarmee werknemers vroeger met pensioen kunnen (zoals de VUT en het prepensioen) af. "Als je naar de cijfers kijkt, was dat erg succesvol", zegt Bouman. "In 2003 was van alle 55-plussers slechts 42 procent aan het werk. Inmiddels is dat gestegen naar 71 procent. Er werken nu bijna een miljoen 55-plussers meer dan begin deze eeuw."
Een permanente RVU-regeling waar ook sectoren zonder 'zware beroepen' gebruik van gaan maken, kan deze trend keren, denkt Bouman.
Maar De Bruijn van NLdigital is niet bang dat de regeling ertoe leidt dat grote aantallen werknemers de ICT-sector verlaten. "We hebben enorm veel mensen nodig. Dus we zien dat bedrijven heel veel energie steken in om- en bijscholing om werknemers vast te houden. Deze regeling loopt geen storm."
Hoe ingewikkeld het is om de pensioenen betaalbaar te houden legt Mathijs Bouman in deze video uit:
