Er is geen sprake van een grote vluchtelingenstroom vanuit Afghanistan naar Europa of andere westerse landen. Dat zegt Caroline van Buren, vertegenwoordiger van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Afghanistan. De meeste Afghanen blijven vooralsnog in eigen land. De UNHCR roept dan ook op om ontheemde Afghanen in eigen land te helpen.
De beelden van Afghanen die zich vastklampen aan vliegtuigen om zo een ticket naar het Westen te bemachtigen staan nog op het netvlies. Toch is de groep Afghanen die daadwerkelijk het land probeert te ontvluchten relatief klein. "De meeste mensen vluchten dichtbij hun huis, zodat ze terug kunnen keren wanneer het veilig is", zegt Van Buren.
'Terug naar huis'
Nu de Taliban de macht in het hele land hebben overgenomen wordt de situatie volgens Van Buren langzaam stabiel. "Er is alleen nog sporadisch schietverkeer of een plundering. We zien de trend dat mensen terug naar huis gaan."
De schatting van de UNHCR is dat zo'n 500.000 Afghanen in de afgelopen maanden hun huis verlaten hebben. "Het grootste deel zal terugkeren. De Afghanen die toch het land verlaten gaan vooral naar buurlanden Pakistan of Iran."
'Europa bijna niet bereikbaar'
Onderzoeker migratierecht Carolus Grütters van de Radboud Universiteit Nijmegen herkent het beeld dat vluchtelingen vooral in de regio blijven. Ook hij verwacht niet dat er op een later moment alsnog een grote stroom vluchtelingen naar Europa komt. "Historisch gezien komt de afgelopen veertig jaar slechts zo'n vier á vijf procent van alle geregistreerde vluchtelingen naar Europa."
Daar komt bij dat het vrijwel onmogelijk is om van Afghanistan naar Europa te komen, zegt Grütters. "Zonder visum mag je niet vliegen, dan blijven over: via land of via zee. Maar ook dat is niet eenvoudig. De poorten van Europa zijn op veel stukken afgezet met prikkeldraad en op zee houden ze vluchtelingen ook tegen."
'Hulp nodig'
De UNHCR vraagt de internationale gemeenschap om ontheemde Afghanen die niet terug naar huis kunnen, te helpen. "Wat we vooral nodig hebben: opvangcentra, gezondheidszorg, water en eten. Daarnaast vragen we buurlanden om hun grenzen open te houden voor de mensen die in gevaar zijn en echt weg willen", zegt Van Buren. Nu houden Iran en Pakistan de grens nogal eens dicht voor vluchtelingen, al is er wel illegaal verkeer tussen de buurlanden.
De afgelopen weken had Nieuwsuur contact met drie Afghanen die voor een dilemma stonden: vechten, vluchten of wachten. Hun verhalen hoor je in deze video:
