Wat droegen mensen in de prehistorie? Bruine, jute-achtige kleding is misschien waar je aan denkt, maar we droegen ook 3000 jaar geleden al felle kleuren, ontdekten Nederlandse wetenschappers.
Op basis van originele textielresten die dateren rond 800 voor Christus, hebben zij een jurk gereconstrueerd die gedragen moet zijn in de vroege ijzertijd. De textielresten werden in 2011 gevonden in een graf op een prehistorische begraafplaats in de buurt van Uden. "Het was een vrij normale opgraving, tot we opeens een rechthoekige kuil aantroffen", vertelt archeoloog Richard Jansen, betrokken bij de ontdekking.
"Na veel discussie kozen we ervoor om laagje voor laagje naar beneden te gaan. Toen we op het onderste niveau kwamen, begon zich in de ondergrond een lijksilhouet af te tekenen. Het skelet was vergaan maar de verkleuring konden we nog heel goed zien. Heel bijzonder, want mensen werden in die tijd eigenlijk allemaal gecremeerd en niet begraven."
- Richard Jansen
- Richard Jansen
In het graf werden textielresten gevonden
In het graf werden naast textielresten ook aan aantal sieraden gevonden waarmee de persoon, waarschijnlijk een vrouw, begraven was. Onder meer drie bronzen armbanden, twee bronzen enkelbanden, en een toiletsetje met een nagelkrabber en een pincet.
"Het was een dame van hoge status", zegt archeoloog Sasja van der Vaart-Verschoof, verbonden aan het Rijksmuseum van Oudheden. "Helemaal niemand, voor zover wij weten, had deze combinatie van bijzondere objecten."
Je moet deze jurk vergelijken met een Chanel-pakje, zoveel werk zit erin.
De textielresten maken het graf van internationaal belang, volgens van der Vaart-Verschoof. "Textiel overleeft het eigenlijk nooit in de grond. Dat we het na 3000 jaar nog wel in handen hebben, is omdat het textiel om de arm- en enkelbanden zat. Het brons is gaan roesten, wat inwerkt op de stof. Zo is het bewaard gebleven."
"Wat het nog bijzonderder maakt, is dat we kunnen zien in welk patroon de jurk geweven is, dus welke draden rood en welke draden blauw waren. We kunnen zien dat ze zijn geweven in een voor ons heel herkenbaar blokpatroon."
Specialisten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed konden zelfs de kleurstoffen nog identificeren. Het rood was met Poolse cochenille (een soort schildluis) geverfd en het blauw met de plant wede - beide keurstoffen die tijdens de ijzertijd waarschijnlijk hier lokaal gevonden konden worden.
Yvonne Lammers, archeoloog en hoofd van het prehistorisch dorp in Eindhoven, reconstrueerde de jurk met behulp van vrijwilligers. "We weten eigenlijk best veel over mensen uit de ijzertijd: dat het boeren waren met akkers en dieren, dat ze in alles zelfvoorzienend waren. Dat ze wol en linnen gebruikten, dat ze konden spinnen, welke weeftechnieken ze hadden. Maar dit is geen alledaagse jurk, je moet het vergelijken met een Chanel-pakje, zoveel werk zit erin."
In deze video zie je hoe Van der Vaart-Verschoof en haar collega's ontdekten dat de bruine textielresten eigenlijk rood-blauw geblokt waren en zie je hoe de onderzoekers de jurk reconstrueerden, onder meer door tien kilometer garen te spinnen:
Wat Lammers betreft gaat de vondst gevolgen hebben voor de aankleding van de vrijwilligers in het museum. "Veel bezoekers in ons museum hebben het idee dat het roeren in de bruine prut was: bruine jurken, bruine huizen, bruine potten. Als je dan kan laten zien dat dit wel degelijk zeer ontwikkelde mensen waren die ook echt waarde hechtten aan hoe ze eruitzagen, dan maakt ze dat een heel ander soort mensen."
De gereconstrueerde jurk, de originele textielresten, de sieraden en het toiletsetje zijn tot en met 16 januari te zien in museum Jan Cunen in Oss.