We zijn pas écht van corona af als heel de wereld toegang heeft tot vaccins. Daarom is het essentieel dat de G7-landen 50 miljard euro beschikbaar stellen voor niet-westerse landen. Dat zegt Hans Kluge, de Europese directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Nieuwsuur. Hij hoopt dat de westerse landen over de eigen belangen heen stappen om miljarden vaccins voor de rest van de wereld beschikbaar te stellen.
"We willen aan het einde van het jaar ten minste 30 procent van de wereldbevolking een vaccin hebben gegeven. Als we dat willen halen, hebben we nog zo'n 500 miljoen vaccins nodig voor het einde van het jaar. Maar volgende maand al 100 miljoen.'' In totaal zijn er volgens de WHO 11 miljard doses nodig om de wereldbevolking in te enten.
De Amerikaanse president gaf deze week alvast het goede voorbeeld. Hij beloofde bij zijn aankomst in het Verenigd Koninkrijk waar de G7-top wordt gehouden, een half miljard vaccins van Pfizer gefaseerd beschikbaar te stellen. Ook het Verenigd Koninkrijk en Canada hebben al toegezegd ieder zeker 100 miljoen inentingen te doneren aan armere landen. De verwachting is dat nu andere landen en ook de EU zullen volgen. Vooral ook omdat er in de EU veel meer vaccins zijn besteld dan nodig.
'Eerst de eigen bevolking'
Om alle niet-westerse landen te kunnen vaccineren heeft de WHO Covax opgericht. Dat is een neutrale organisatie die wereldwijd vaccins inzamelt om die samen met Unicef te kunnen verdelen over de landen die niet in staat zijn zelf vaccins te kopen of te fabriceren. Tot nu toe bleef de voorraadkast van Covax schrikbarend leeg. Op dit moment heeft de organisatie 83 miljoen vaccins verspreid onder 131 deelnemende landen. Volgens de gerenommeerde wetenschapsjournalist Jon Cohen van Science is het "normaal" dat landen eerst aan de eigen bevolking denken voordat ze vaccins weggeven.
We zijn nog nooit zo sterk geconfronteerd met de verplichting om andere landen te helpen. Want als we dat niet doen, komen we nooit uit de crisis.
"Het is een evenwichtskunst om de eigen bevolking eerst tevreden te stellen en tegelijk aan de rest van de wereld te denken. Daar is Covax nu juist voor uitgevonden. Dan hoeven landen niet zelf te beslissen aan wie ze de vaccins wel of niet willen geven", aldus Cohen. Volgens WHO-baas Kluge is het wel "pijnlijk om te zien dat landen nu gaan nadenken over het vaccineren van kinderen terwijl in veel landen de artsen en het verplegend personeel nog geen prik hebben.''
Vaccinatiewantrouwen grootste probleem
Unicef is de organisatie die samen met de WHO verantwoordelijk is voor de verspreiding van de vaccins over de wereld. Dat is geen geringe opgave. Volgens projectcoördinator Sabine de Jong van Unicef is er de afgelopen maanden al veel voorbereid. "Van alle landen die zich hebben aangemeld voor het Covax-programma weten we ongeveer hoeveel vaccins ze nodig hebben om met voorrang de ouderen, kwetsbaren en het gezondheidspersoneel te vaccineren. En we weten globaal waar ze wonen."
Het grootste probleem is nu om de toegenomen argwaan jegens vaccins weg te nemen. "Die weerzin is enorm gegroeid tijdens de coronapandemie. Om de mensen in alle uithoeken te bereiken, bijvoorbeeld in Suriname, zoeken we contact met regionale, geestelijk leiders en met jongeren die via sociale media hun achterban oproepen om zich te laten vaccineren. Het is juist van belang om de mensen in de uithoeken van de wereld te bereiken omdat juist daar het gezondheidssysteem zwak is en corona daar al snel voor een onbeheersbare uitbraak kan zorgen."
Volgens Cohen heeft de coronapandemie de kloof tussen arm en rijk pijnlijk duidelijk gemaakt. "Maar tegelijk zijn we nog nooit zo sterk geconfronteerd met de verplichting om andere landen te helpen. Want als we dat niet doen, komen we nooit uit de crisis."