Een kwartier nadat de Boeing 777 van Malaysia Airlines zich op 17 juli 2014 losmaakt van de Polderbaan op Schiphol, rijdt duizenden kilometers verderop een oplegger met een Buk-luchtdoelraket het Oekraïense stadje Snizjne binnen. De twee gebeurtenissen hebben niets met elkaar te maken, en zouden ongemerkt zijn gebleven, maar niet in 2014.
Luttele uren later zijn Snizjne en Nederland voor altijd met elkaar verbonden. Wie zou ooit van het plaatsje hebben gehoord als niet die ene fatale raket was afgeschoten? Hadden we ooit de beladen symboliek van de zonnebloemen in het open veld op ons netvlies gehad? Hadden we anders ooit geweten wat een Buk was?
Eén uur is vlucht MH17, met 298 passagiers aan boord, op weg naar Kuala Lumpur, als de oplegger met Buk wordt geparkeerd in het veld ten zuiden van Snizjne. De raket wordt ingezet in de oorlog in Oekraïne, waar door Rusland gesteunde separatisten het opnemen tegen het Oekraïense regeringsleger. De separatisten hebben eerder gevechtsvliegtuigen neergehaald. Die gaan steeds hoger vliegen en daarom is een zwaarder wapen met een groter bereik nodig.
160 lijnvluchten passeren die dag op grote hoogte het slagveld. Buiten bereik van het dagelijkse strijdgewoel, maar binnen het bereik van het nieuwe wapen dat net is geleverd.
Duizenden afgeluisterde gesprekken geven een gedetailleerde schets van de situatie van dat moment: van de onderlinge ruzies, de oorlogssfeer, de rauwe werkelijkheid van een oorlog en van de ambitie de Oekraïense luchtmacht te treffen. We waren er waarschijnlijk nooit geïnteresseerd in geweest, als niet die fatale knop was ingedrukt en MH17 niet was neergekomen tussen de zonnebloemen.
Lees hieronder een reconstructie op basis van de geanalyseerde telefoongesprekken, daags voor de ramp en daarna. Of kijk onderaan dit artikel de reconstructie in videovorm.
Vier 'neuzen', drie 'anjers', een '80-bordje' en een vrachtwagen met lading rijden deze ochtend richting Donetsk. "Ik moet weten waar ik ze heen moet brengen? Direct naar Donetsk of moeten ze ergens anders heen?", vraagt iemand die zich aan de telefoon identificeert als Bibliotekar. Hij spreekt de man aan de andere kant van de lijn aan met Nikolajevitsj.
Het drama van de oorlog kent een eigen geheimtaal. De hoofdrolspelers gaan verborgen achter schuilnamen en het wapentuig wordt gecamoufleerd met termen als 'speelgoed' of 'anjers'.
De man die het telefoontje ontvangt is Sergej Nikolajevitsj Doebinski. Als teken van senioriteit en respect wordt hij door zijn medestrijders aangesproken met zijn vadersnaam Nikolajevitsj. Deze Doebinski is volgens de Nederlandse justitie een hoofdrolspeler bij het neerhalen van vlucht MH17.
In 2014 is zijn telefoon door de Oekraïense autoriteiten afgeluisterd. Deze taps vormen een belangrijk basis voor het bewijs tegen de daders. Nieuwsuur heeft de audiotapes van de telefoongesprekken die Doebinski in de maanden juli en augustus heeft gevoerd in bezit.
Op basis van deze gesprekken, berichten op sociale media en gesprekken met deskundigen en betrokkenen heeft Nieuwsuur deze reconstructie gemaakt. De afgeluisterde gesprekken geven een gedetailleerd beeld van de oorlog in het oosten van Oekraïne en de steeds groter wordende invloed van Rusland. De separatisten wisten dat ze konden worden afgeluisterd en vaak spreken ze persoonlijk af, maar als dat niet lukt pakken ze de telefoon.
Van het transport van de 'neuzen' op 15 juli zijn verschillende video's gemaakt. De raadselachtige codetaal van 'neuzen' en 'anjers' verhult vier tanks, drie houwitsers en een pantservoertuig. Bibliotekar begeleidt deze transporten. "Ik heb getankt bij een tankstation, breng u zo een bonnetje."
Het transport deze dinsdag markeert de toenemende betrokkenheid van Rusland. Steeds meer materiaal wordt vanuit Rusland naar de door Rusland gesteunde separatisten gebracht. Dat begint al begin juli als Bibliotekar op 8 juli belt met Doebinski. Hij wil een nieuwe auto, een Jeep want: "waar wij heen moeten daar zijn geen wegen".
Zijn route begint bij de smokkelpaden aan de grens van Oekraïne met Rusland. Het materieel dat hij brengt, is ook steeds zwaarder en dodelijker. Op 17 juli volgt hij dezelfde route, maar dan met een Buk-luchtdoelwapen: "Nikolajevitsj, waar moet ik deze schoonheid afleveren."
"Ben je aan het slapen nu het oorlog is?" Om 07.30 uur belt Doebinski zijn plaatsvervanger Oleg uit bed. Oleg is Oleg Poelatov, meestal aangesproken met de codenaam Gjoerza, de Adder. De chef in Donetsk wil weten hoe het staat met de slag om Marinovka. Marinovka is een dorp in het zuidoosten van de Donetsk-regio. Niet meer dan een hoofdweg met vijf zandpaden, maar ook een strategische plek vlak bij de grens met Rusland. Het is de strijd om deze plaats die uiteindelijk het lot bepaalt van vlucht MH17.
Poelatov heeft eerder deze maand de opdracht gekregen om hier de grens te veroveren. "Tot nu toe hebben we de verdediging van de tegenstander nog niet doorbroken", zegt Poelatov. Het Oekraïense leger heeft de grens met Rusland nog steeds in handen. Doebinski vraagt hem of hij geholpen is met een paar tanks. Maar volgens Poelatov heeft dat "zonder strakke militaire voorbereiding" geen enkele zin.
De milities proberen Marinovka in te nemen en willen doorbreken naar de grens met Rusland. De gevechten zijn bloedig. Rond het middaguur belt commandant Leonid Chartsjenko, die met zijn eenheid vastzit in het centrum van het dorpje Marinovka: "Dit is een circus." Hij gaat schuil achter de codenaam Krot, de Mol.
Scherpschutters van het Oekraïense leger beschieten zijn posities, ze "knallen ons neer als honden". Hij heeft van Poelatov de opdracht gekregen Marinovka te verdedigen. "Ze hebben een grap met ons uitgehaald, blijf daar en graaf je in, maar we hebben geen schep, geen ene reet, kutzooi."
In deze operatie rond Marinovka spelen vier mannen een cruciale rol. De Rus Doebinski is de coördinator. De 58-jarige majoor-generaal heeft zijn strepen verdiend in de strijd in Afghanistan en Tsjetsjenië. "Hij is als water", zegt iemand die hem regelmatig heeft gesproken, "een echte spionage en inlichtingenman". Het is iemand die prat gaat op zijn ervaring en kribbig reageert als iemand zijn oordeel ter discussie stelt.
Doebinski woont in het voorjaar van 2014 in de buurt van Donetsk. Als hij hoort dat zijn oude legermaat Igor Girkin de militaire leiding neemt in de opstand, sluit hij zich bij hem aan. De Rus Girkin speelde een paar maand eerder ook al een rol in de annexatie van de Krim. Doebinski kent Girkin nog van de oorlog in Tsjetsjenië.
Ook de Rus Oleg Poelatov heeft daar gevochten. Hij is de plaatsvervanger van Doebinski, maar uit de gesprekken blijkt dat Doebinski er regelmatig voor kiest om zijn tweede man te negeren, hij neemt dan direct contact op met bataljonscommandant Chartsjenko. Deze voormalige marktkoopman krijgt in juli de keuze om zich aan te sluiten bij een andere commandant, maar hij kiest voor Doebinski. De twee mannen lijken elkaar te vertrouwen.
Op de zestiende meldt Chartsjenko dat een deel van zijn eenheid gewond of gedood is: "We worden hier voor de kanonnen gegooid", zegt Chartsjenko. "Het is gewoon een kutzooi", reageert Doebinski.
Lange-afstandsartillerie en een goede luchtafweer
Met artillerie en gevechtsvliegtuigen bestookt het Oekraïense leger de posities van de milities in het dorp Marinovka, "Ze bombarderen ons, we worden continu beschoten", meldt Chartsjenko aan het eind van de middag. Doebinski wil weten hoe het zit met de verliezen: "Veel Nikolajevitsj, veel."
De separatisten worden niet alleen continu beschoten door de artillerie van het Oekraïense leger, maar ook vanuit de lucht. Ze hebben daar geen echt antwoord op. Er is te weinig munitie en het luchtdoelwapen dat ze hebben werkt niet, zegt Poelatov. "Alle verliezen zijn geleden als gevolg van een luchtaanval en artillerie."
Doebinski: "Ik stuur drie tanks, oké?" Poelatov: "En wat heeft dat voor zin? Ze worden hier toch alleen maar afgebrand. Hier zijn ze echt niet van belang."
De Oekraïense luchtmacht bombardeert van steeds grotere hoogte buiten het bereik van de wapens van de separatisten. Poelatov: "De tanks zijn niet nodig. Wat wel nodig is, is lange-afstandsartillerie en een goede luchtafweer omdat het vliegtuig van grote hoogte heeft geopereerd, dus praktisch geen enkel systeem kon hem bereiken."
Ook tegen de artilleriebeschietingen van het Oekraïense leger hebben de separatisten geen verweer. Doebinski hoopt op steun van de Russen aan de andere kant van de grens: "Nu zijn we in gesprek, je begrijpt wel met wie, zodat die van ons daarop een aanval kunnen uitvoeren", zegt hij en iets later: "Laat Rusland ze neerknallen, kutzooi."
Nog geen uur later belt Doebinski met een collega, de plaatsvervangend commandant van het Vostok-bataljon: "Sanytsj, ik weet niet of mijn mannen het daar nog kunnen volhouden." In dit gesprek zegt Doebinski dat hij niets kan beginnen tegen de Oekraïense gevechtsvliegtuigen. Het zou goed zijn als er een Buk zou komen. "Als ik 's ochtends op tijd de Buk-installatie krijg, breng ik die erheen. Dan is het goed. Zo niet, dan zit ik in de shit."
Dit is de eerste keer dat in deze afgeluisterde gesprekken het woord 'Buk' valt. Een Buk is een luchtdoelwapen waarmee op grote hoogte vliegtuigen kunnen worden neergehaald. Vaak worden ze gebruikt om in combinatie met een radar- en commandowagen strategische doelen te beschermen, maar de Buk-lanceerinstallatie kan ook zelfstandig een doel kiezen op basis van een eigen - zij het beperkte - radarinstallatie. Een uur later vertelt Doebinski zijn plaatsvervanger dat er inderdaad een Buk wordt gebracht.
Doebinski: "Ik doe mijn best. Als vannacht de Buk-M hierheen wordt gespeeld, komt deze gelijk naar je toe." Poelatov: "Aha, begrepen."
Doebinski: "Omdat we niets anders kunnen, alleen maar hopen op een Buk." Poelatov: "Aha." Doebinski: "Ja?" Poelatov: "Ja."
Iets later belt Poelatov terug met het eerste succes van deze dag. Ze hebben een SU23, een Oekraïens gevechtsvliegtuig neergehaald met een Manpads, een luchtdoelwapen dat vanaf de schouder wordt afgeschoten. Een half uur later corrigeert hij zichzelf: het vliegtuig is niet met een Manpads neergehaald, maar door een ander vliegtuig. Het Oekraïense leger meldt deze dag ook dat hun vliegtuig is neergehaald door een Russisch gevechtsvliegtuig.
Doebinski wordt iets na middernacht gebeld door Skiff, de commandant van het Vostok-bataljon. Hij belooft Doebinski manschappen en tanks, mocht dat nodig zijn: "Alles wat ik heb, al mijn reserve, letterlijk tot de laatste soldaat, zal ik inzetten en naar jullie gebied toesturen." Doebinski reageert: "Nou, vannacht moet de Buk arriveren en daarna zijn al onze problemen in principe opgelost."
Militair-strategische beslissingen in Moskou
Begin juli wordt het oosten van Oekraïne gecontroleerd door autonome krijgsheren, die in hun regio de dienst uitmaken, maar daarbuiten worden gewantrouwd. Girkin, de minister van Defensie, krijgt in de loop van juli de leiding over de separatistenlegers, maar niet iedereen wil zich direct onderwerpen. Het aanbod van de Vostok-commandant verrast Doebinski dan ook. Hij belt direct met zijn baas Girkin: "Er is iets groots gebeurd!" Girkin reageert met een lach: "Misschien is het mijn persoonlijke charme die werkt."
Maar het loopt niet altijd zo soepel. Als begin juli het gerucht gaat dat zo'n honderd manschappen overlopen naar Igor Besler, een separatistenleider in een andere stad, ontploft Girkin. Doebinski probeert de rel te sussen, maar Besler laat zich niet intimideren door "die flikker met epauletten". Girkin dreigt compromitterend materiaal over Besler op straat te gooien, maar als dat gebeurt dan slaat Besler terug met eigen informatie "over het stelen van de auto's, over berovingen en over alle andere shit".
In juli wordt de invloed van Rusland geleidelijk steeds groter, niet alleen militair, maar ook politiek. De separatisten worden steeds meer uitvoerders van de wensen van Moskou. Laat in de avond op 4 juli wordt Doebinski gebeld. Nieuwsuur heeft niet vast kunnen stellen door wie, maar deze man waarschuwt Doebinski: "Vandaag is er iemand gekomen uit Moskou. En het ziet ernaar uit dat de top volledig wordt vervangen. De politieke top, dus."
Doebinski blijkt op de hoogte: "Het klopt, er is een bevel over de politieke top. Op dit moment is Borodai in Moskou. Hij is naar Moskou gevlogen." Alexander Borodai is dan de politieke leider van de zelfverklaarde republiek. "Vanochtend zijn ze naar Moskou gegaan. Zodra ze terug zijn weten we welke besluiten zijn genomen."
In hetzelfde gesprek suggereert Doebinski dat ook militair-strategische beslissingen in Moskou worden genomen. Die dag dreigen de separatisten namelijk de controle over de stad Slavjansk te verliezen. De hele dag belt Doebinski met militaire commandanten over de situatie. "Je moet Pervy (Girkin) overtuigen dat de mensen daar weg moeten. Anders verliezen we alles", zegt een commandant tegen Doebinski.
Maar die antwoordt: "Het punt is dat hij net nog contact gezocht heeft met Moskou en die laat het niet toe om Slavjansk te verlaten." Laat op de avond meldt hij dat het besluit is gevallen: "Het is vandaag, vandaag, vannacht, de hele nacht." De separatisten trekken zich terug naar Donetsk.
Ook in een ander gesprek suggereert Doebinski dat Moskou een flinke vinger in de pap heeft: "Gisteren sprak ik met Moskou. De 'eerste' heeft ook met Moskou gepraat, zij zijn tot de top gekomen." En als eerder die maand Doebinski een probleem heeft met een rebel, neemt hij contact op met een Russisch nummer. In dat gesprek suggereert Doebinski het probleem voor te leggen aan een hoofd van de inlichtingendienst van de Russische grondtroepen in Batajsk. In deze stad in de buurt van Rostov is een eenheid gevestigd van de Russische militaire veiligheidsdienst, de GRU.
Bibliotekar meldt zich iets na negenen telefonisch bij Doebinski. "Hallo Nikolajevitsj, waar moeten we deze schoonheid afleveren?" Doebinski vraagt of het om de Buk-M gaat. Bibliotekar bevestigt dat. Hij staat op een aanhanger en de bemanning is meegekomen.
Een paar minuten later hoort Bibliotekar dat hij zich moet aansluiten bij een tank-transport van Vostok. De kolonne van Vostok staat opgesteld vlak bij de basis aan de rand van Donetsk. Uit de gesprekken die volgen blijkt dat Vostok uiteindelijk niet wacht op de Buk, maar eerder vertrekt. De hulp van Vostok is nodig, claimt Doebinski: "In Marinovka zijn twee pelotons van mij met botten en al vermalen." Het Oekraïense leger valt niet aan, maar beschiet met artillerie van een afstand het dorp. "Ze zijn domweg aan het knallen met vier batterijen, kutzooi."
Om 09.30 uur belt Doebinski met zijn handlanger Poelatov, die is op dat moment in de regio rond Marinovka. Doebinski: "Krot sleept de Buk-M zo naar je toe." Poelatov: "Ja, begrepen." Doebinski: "Die moet je neerzetten in de buurt van Pervomaiskoje, die Buk-M. En er komen drie tanks van Vostok voor de beveiliging."
Iets later krijgt Chartsjenko de opdracht om de Buk naar Pervomaisk te brengen. "Daar moet je je installeren, neem de rest van de mensen mee. Je bent reserve en moet dat ding bewaken." En voegt hij eraan toe: "Gjoerza (Poelatov) zal zich vervolgens bij je voegen." Een minuut later geeft hij de stand van zaken door aan Poelatov. Ze moeten naar Pervomaisk om de "Buk te beveiligen".
Doebinski: "Je wacht op Lonja (Chartsjenko). Lonja is nu die B-M aan het sturen, je begrijpt wel, toch?" Poelatov: "Ja." Doebinski: "De Buk, de Buk." Poelatov: "Ja, ja, begrepen." (...) Doebinski: "Begrepen. Dus, jij, Lonja en de rest zoeken Pervomaisk op. In de buurt van Pervomaisk is jullie taak om reserve te zijn om die Buk te beveiligen en het organiseren van die..., je begrijpt toch wel?"
P: "Ja." Doebinski herhaalt aan het eind van het gesprek nog een keer zijn opdracht: "Jullie taak is reserve en beveiliging van die B. Je hebt me wel begrepen?"
Rond 12.45 uur bereikt het Buk-transport de stad Snizjne, onderweg hebben ze de tanks van Vostok ingehaald. De stad is een paar dagen ervoor gebombardeerd door het Oekraïense leger, maar nog stevig in handen van de milities.
Enkele journalisten van het persagentschap AP zien rond 13.00 uur de Buk in het centrum van Snizjne. De Buk wordt daar van de dieplader gehaald en rijdt op eigen kracht naar Pervomaisk. Nu het transport in Snizjne is aangekomen heeft Bibliotekar andere zorgen. Hij belt Doebinski omdat hij op zoek is naar een kraan "die 36 ton kan tillen", want "eentje" die kapot is moet worden afgevoerd naar Krasnodon, een stad aan de grens met Rusland.
En ook Doebinski is dan bezig met andere zaken. Rond de middag wordt hij gebeld door een bankmedewerker die zich er bij hem over beklaagt dat gewapende mannen hun auto's in beslag nemen. "Die kerels staan dus nu daar en willen ons onze auto's afpakken. Zou u hierheen kunnen komen om dat uit te zoeken?" Zij wijst Doebinski erop dat er in de hele stad nog maar één beveiligde auto is voor alle geldtransporten. Na overleg laat Doebinski haar de geldwagen houden, maar alle andere auto's worden in beslag genomen. In andere gesprekken is Doebinski vandaag ook druk met een handel in auto's: "We hebben hier drie parkeerplaatsen vol staan." En iets later: "Die Maserati, kan ik die komen halen?"
"Hier bij mij is een vliegtuig neergehaald"
Rond deze tijd filmt iemand in Snizjne hoe de Buk op eigen kracht naar het zuiden, richting Pervomaisk rijdt. Volgens het proces-verbaal van het JIT geeft "Chartsjenko om 14.07 uur aan Sjarpov de opdracht om tijdelijk 'het voertuig' te bewaken en gaat dan zelf Gilazov (een andere strijder) ontmoeten bij de Foersjet supermarkt."
Doebinski is op dat moment in Donetsk en belt met andere commandanten over operaties op andere plekken aan het front. Om 16.19 uur wordt vanuit het veld bij Snizjne een raket afgevuurd, die een kleine minuut later ontploft naast de cockpit van vlucht MH17. Niet lang daarna verschijnen op sociale media berichten over een raket en ontploffingen.
"We zijn ter plaatse en hebben al een 'Soesjka' neergehaald", bijna een half uur later meldt Chartsjenko aan Doebinski dat ze een Oekraïens gevechtsvliegtuig hebben neergehaald. Doebinski. "Goed gedaan, grote jongens! Een 'Soesjka'! Goed gedaan."
Maar Doebinski heeft zijn gedachten bij andere zaken, hij schakelt direct over op wat hem dwars zit: "Lonja, zeg eens, heb ik jou in je leven ooit iets kloterigs aangedaan. Kutzooi!" Doebinski is woest over een stelletje gewapende mannen voor zijn deur: "Ik weet niet waarom ikzelf, of mijn bewaking ze niet heeft neergeknald, klerezooi!" Als hij is uitgeraasd geeft hij Chartsjenko de opdracht terug te komen naar Donetsk: "Jij laat een bataljon achter om de Buk te beschermen en dan kom je waarschijnlijk hierheen. (...) En ook Gjoerza komt hierheen. Ik bel je zo terug." Chartsjenko: "Begrepen, tot uw orders."
Nog geen half uur later is er weer contact tussen beide mannen. Chartsjenko rapporteert over artilleriebeschietingen bij Marinovka. "Hebben jullie de Buk goed neergezet? Wordt die niet aan gort geschoten?", wil Doebinski weten: "Nee, die kunnen ze niet bereiken, wij zijn toch te ver voor ze."
Een uur later belt Doebinski met een eenheid in het noorden van het door de separatisten gecontroleerde gebied. Botsman: "Hier bij mij is een vliegtuig neergehaald. Ik ben nu onderweg naar de dozen." Doebinski heeft geen idee waar Botsman het over heeft en herhaalt de claim van Chartsjenko dat ze een Oekraïens gevechtsvliegtuig hebben neergehaald: "We hebben nu ook een vliegtuig neergehaald, een Soesjka, zegt Doebinski, "de vijand probeert door te breken," maar "godzijdank is vanochtend de Buk-M gearriveerd, dus het is makkelijker geworden."
Ook verwacht hij steun vanuit Rusland. Het Oekraïense leger staat dicht aan de grens met Rusland en bestookt vanaf die positie de separatisten in Marinovka. "Nu wachten we op Rusland die vanuit die kant op hun positie zou moeten gaan knallen."
Twee uur later weet Doebinski nog steeds niet wat er werkelijk is gebeurd. Dat blijkt uit een gesprek met een zekere Vadim die hem aangeeft dat journalisten hem bestoken met vragen over een neergehaalde Boeing.
Onbekende: "Ik word gebeld door journalisten die vertellen dat er een Boeing is neergestort onder Donetsk." Doebinksi: "Is er een gevecht gaande?"(Doebinski verwart Boeing waarschijnlijk met boj, het Russische woord voor strijd) Onbekende: "Boeing! Een vliegtuig is neergestort." Doebinski: "Ah, de onzen hebben er eentje neergehaald boven Saoer Mogila, vlak bij Marinovka, die van ons hebben een 'Soesjka' neergehaald."
Rusland zal later overschakelen op een andere theorie
Dat vlucht MH17 twee uur eerder uit de lucht is geschoten met 298 slachtoffers is dan nog steeds niet doorgedrongen tot de commandant van de hele operatie. Kort daarna krijgt hij een telefoontje van de assistent van Girkin, de minister van Defensie, dat hij zich direct moet melden. Onderweg naar zijn afspraak belt hij nog met zijn vriendin, die het avondeten aan het klaarmaken is. Hij heeft geen tijd om te komen, "het is saai zonder papa, hè?"
Na het onderonsje op het kantoor van Girkin is Doebinski ineens bezorgd over wat er is gebeurd. Rond 20.00 uur belt hij met zijn plaatsvervanger Poelatov. Hij wil opheldering over wie nu op wat heeft geschoten. Doebinski: "Zeg het maar, heeft onze Buk wel of niet geschoten." Poelatov: "De Buk heeft een 'Soesjka' neergehaald."
Doebinski: "Dus" Poelatov: "Maar de 'Soesjka' heeft daarvoor de Boeing neergehaald. Ze wilden dat in onze schoenen schuiven."
Doebinski: "Dus die 'Soesjka' heeft hem kapotgeknald, toch?" Poelatov: "Ja, ja, ja" Doebinski: "Begrepen. Hebben jullie dat gezien, hadden jullie dat geobserveerd?" Poelatov: "Dat hebben ze vanaf de grond geobserveerd." (...) Poelatov: "De 'Soesjka' heeft de Boeing kapotgeknald, dat hadden ze vanuit Snezjnoje gezien. Daarna vloog de 'Soesjka' verder en toen knalde de Buk haar overhoop."
Twee minuten later belt Doebinski dit verhaal door aan zijn baas, Girkin. De minister van Defensie van de separatisten en door Doebinski aangesproken met de codenaam, Eerste.
Doebinski: "Het zit dus zo. Een 'Soesjka' heeft een Boeing kapotgeknald, kutzooi. En daarna is die 'Soesjka', toen die bezig was met de tweede ronde, door ons neergeknald met de Buk. En dat hebben enorm veel van onze mensen gezien. Dat heeft Gjoerza zojuist gerapporteerd." Girkin: "Aha, dus zo. Begrepen."
Doebinski: "De 'Soesjka' heeft de Boeing naar de klere geknald en de onzen hebben de Soesjka kapotgeknald." Girkin: "Aha."
Doebinski: "Goed nieuws, toch?" Girkin: "Nou, dat weet ik niet, ik geloof het eigenlijk niet zo." Doebinski: "Nou dat gaan ze sowieso in onze schoenen schuiven, dat we die naar de klere hadden geknald."
Poelatov en Chartsjenko bellen niet veel later beiden vanaf de MH17-rampplek. Doebinski lijkt nu zelf ook te twijfelen aan het verhaal dat zijn ondergeschikten hem rapporteren. Als Chartsjenko vanaf de rampplek belt met de vraag of ze de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) moeten toelaten, vraagt Doebinski ook aan hem wie nu de Boeing heeft neergehaald.
Doebinski: "Jullie hebben wel zeker geobserveerd dat die door een 'Soesjka' is neergehaald, of waren het toch die van ons?" Chartsjenko "Niet die van ons Nikolajevitsj, niet die van ons." Doebinski: "Dus een 'Soesjka' toch? En daarna is die 'Soesjka' dus door ons met de Buk, juist toch?" Chartsjenko: "Ja, eerst was er een knal daarboven, daarna kwam er een knal van ons."
Het was een Oekraïens gevechtsvliegtuig, houden de separatisten ook tegen elkaar vol. Hier wordt de basis gelegd voor het verhaal dat ook een paar dagen later officieel zal worden omarmd door het Russische ministerie van Defensie. Al snel blijkt dat de bewijzen die het ministerie daarvoor opvoert vals zijn. Rusland zal later overschakelen op een andere theorie: vlucht MH17 is niet neergehaald door de separatisten, maar door een Buk van het Oekraïense leger.
Om 20.30 uur, vijf uur na het neerhalen van vlucht MH17, belt Doebinski met Girkin en geeft de minister hem de opdracht 'het doosje' naar de grens met buurregio Loegansk te brengen. Doebinski en zijn mannen controleren een groot deel van de Donetsk-regio, maar de enige route naar Rusland leidt via de regio Loegansk, die wordt gecontroleerd door andere pro-Russische milities.
Chartsjenko meldt hem ondertussen dat het 'doosje' op eigen kracht van de lanceerlocatie is vertrokken naar Snizjne. Een stad niet ver van de afvuurlocatie. Om 22.30 belt hij opnieuw met Doebinski.
Chartsjenko: "Waar moet die heen, waar moet ik haar naartoe begeleiden?" Doebinski: "Tot aan de grens met de regio Loegansk."
Chartsjenko: "Aha." Doebinski: "En dat was het dan. Helder?"
Maar driekwartier later staat de Buk nog steeds in Snizjne, op minder dan 10 kilometer van de oorspronkelijke lanceerlocatie: "Ze kennen de weg niet, niemand kent iets."
Na middernacht zijn de twee leiders het zicht op de Buk compleet kwijt en dat werkt de minister van Defensie Girkin op de zenuwen. Doebinski krijgt telefonisch geen contact meer met zijn mensen en de geruchten gaan dat ze niet meer richting Rusland rijden, maar juist weer terugkeren.
"Doe wat je wilt, kutzooi, maar maak dat ze teruggaan en het apparaat overdragen waar hen is opgedragen", eist Girkin. Hij geeft hem het nummer van een zekere Lesjii, een separatist uit Loegansk die het transport zou begeleiden. In de loop van de avond probeert Doebinski dat nummer in totaal zeven keer, maar hij krijgt geen contact.
Girkin wordt ongeduldig en belt zes minuten later alweer. Als Doebinski zegt dat hij geen gehoor krijgt, schreeuwt Girkin: "Spring in de auto en snel je daarheen, dat is alles wat ik jou kan zeggen." Doebinski: "Maar dan kom ik aan in Snizjne en waar moet ik ze dan gaan zoeken. Dat weet ik ook niet, kutzooi." Pas de volgende ochtend rond 08.00 uur hoort Doebinski dat de Buk is afgeleverd in Rusland. "Wat was dat gisteren voor klerezooi?" "De machine is in Rusland", antwoordt Chartsjenko.
Direct daarna belt Doebinski Girkin. Hij suggereert dat hij de opdracht van zijn baas heeft uitgevoerd en naar Snizjne is gereden. "Ik ben net terug, kutzooi. Alles was in orde daar." Doebinski herhaalt wat hij van Chartsjenko heeft gehoord: "De machine is allang in Rusland, hij heeft hem meteen overgedragen, kutzooi." Maar Girkin hoort van zijn bronnen dat de overdracht is mislukt. Daarop belt Doebinski opnieuw en Chartsjenko herhaalt opnieuw dat de 'machine' in Rusland is. Chartsjenko: "Ik heb ze net telefonisch gesproken, ze halen alweer een andere machine uit Rusland."
Maar om het helemaal zeker te weten belt Doebinski vervolgens zelf met Bibliotekar, de man die de transporten steeds heeft begeleid. Doebinski: "Luister, hebben onze mensen jou vannacht een doosje overgedragen." Bibliotekar: "Ik heb haar weggebracht, die is daar." Daarop belt Doebinski opnieuw met zijn baas Girkin. Doebinski: "Bibliotekar heeft haar persoonlijk daarnaartoe weggebracht en hij sleept al iets anders voor ons mee."
De Buk is uiteindelijk in Rusland. Om 10.50 uur wordt Doebinski een laatste keer op dit nummer gebeld over vlucht MH17. De OVSE wil Oekraïense vliegtuigdeskundigen meenemen naar de crashsite en of Doebinski daarmee instemt. "Laat ze maar gaan, ik heb de dozen toch al", zegt Doebinski. "Eentje gisteravond en vannacht hebben we er nog één gevonden. Ik weet het niet precies, misschien zijn er wel vier van, maar twee hebben we al."
En dan gaat hij weer over tot de orde van de dag. Sanytsj belt over een separatist die straalbezopen met zijn automatisch wapen op kraampjes heeft geschoten: "We gaan hem nu ophalen en doodschieten, we hebben ook al een plek daarvoor voorbereid."
Rond de middag rapporteert Doebinski aan de politieke leiding dat de volgende dag een terreurgroep wordt aangehouden: "Ik zei tegen hem dat het zeer essentieel is dat ze nog in leven zijn als ze worden opgepakt, omdat ze verklaringen moeten afleggen, zodat hij ons geen lijkjes gaat presenteren, begrijpt u?"
Dan wordt het stil op het afgeluisterde nummer. Doebinski schakelt over op een nieuw nummer. Ook dat nummer wordt afgeluisterd, maar over MH17 of over een Buk wordt niet meer gesproken. De commandant richt zich weer op de strijd rond Marinovka, de hele episode van MH17 lijkt voor hem daarmee afgesloten. De oorlog eist weer zijn aandacht op.
