Ger van Westing en Josette Kootstra
Ger van Westing en Josette Kootstra
De zorg voor jongeren met ernstige psychische problemen is vastgelopen. Kinderen vanaf twaalf, dertien jaar met ziektebeelden als eetstoornissen, depressie en suïcidaliteit, krijgen niet de hulp die ze nodig hebben. Duizenden kinderen staan op wachtlijsten die kunnen oplopen tot één jaar. "Dat er iets moet gebeuren, is evident."
Hoofdinspecteur van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd Korrie Louwes onderzocht de situatie in twintig instellingen. "Corona heeft de problematiek die er al was voor de jeugd GGZ verder vergroot, verdiept en verscherpt", zegt Louwes.
Ze noemt de situatie heel ernstig. "We zien een uitputtingsslag. Medewerkers die uitgeput raken omdat ze zorg willen verlenen en dat niet meer kunnen omdat ze met te weinig mankracht zitten. We zien zorginstellingen die 'nee' moeten verkopen terwijl ze zien dat er echt hulp verleend zou moeten worden. We zien ook de hulpeloosheid van ouders. Het is noodzakelijk dat er nu snel wat gebeurt."
Te complex
Anne Fleur is net zestien wanneer ze een ernstige eetstoornis ontwikkelt. Ze moet acuut worden opgenomen in een jeugdpsychiatrische kliniek maar komt op een wachtlijst. "Ik heb toen twee maanden op een wachtlijst gestaan en omdat ik daarbij ook nog een depressie kreeg en auto-mutileerde, kreeg ik een brief van vijf regels dat ik te complex was en kon ik weer opnieuw beginnen met een zoektocht naar hulp", vertelt Van Haren.
De toestand van Anne Fleur verslechtert snel. Ze doet een zelfmoordpoging en dan is er wel plek. "Ik kwam op de eerste hulp terecht en toen drie dagen later kon ik ineens terecht bij dezelfde organisatie, die in eerste instantie zei dat ze geen plek hadden."
De ervaringen van Anne Fleur zijn niet uniek. Duizenden kinderen in Nederland met ernstige psychische klachten kunnen niet meteen worden geholpen en staan op wachtlijsten.
Ruth is moeder van vier kinderen. Toen haar jongste zoon van dertien voor het eerst naar de brugklas ging, kreeg zij het gevoel dat hij met iets zat. Als hij op een dag gaat klussen aan zijn fiets in de schuur, vindt ze dat hij wel heel lang weg blijft.
Pety So, arts bij de crisisdienst van Youtz, maakt wekelijks mee dat jongeren ook na een suïcidepoging nergens terecht kunnen. "Vorige week waren er veertien jongeren die zijn aangemeld met crisisredenen die wij geen plek konden bieden."
De tekorten in de geestelijke gezondheidszorg bestaan al sinds 2015. Toen is de jeugdhulpverlening gedecentraliseerd. Het land is opgedeeld in 42 regio's en binnen die regio's zijn de gemeenten financieel verantwoordelijk voor de jeugdpsychiatrie.
"Als een kind suïcidaal is of een eetstoornis heeft, en in een dorp woont, dan moet de gemeente kiezen: ga ik mijn zwembad openhouden of ga ik dit kind de juiste zorg bieden", zegt Marco Bottelier. Hij is kinderpsychiater en bestuurder van Accare, een grote instelling in het noordoosten van het land.
"De wachttijd voor een kind dat met eetproblematiek wordt aangemeld, is op dit moment dertien weken. De behandelwachttijd is zes weken. En dat vinden we onacceptabel", aldus Bottelier.
Oplopende wachtlijsten
Hoofdinspecteur Louwes verwacht dat in heel Nederland de wachtlijsten verder zullen oplopen. "We weten dat er heel veel kwetsbare gezinnen bij zijn gekomen. De crisis heeft ook gezinnen geraakt die niet al in beeld waren. We verwachten dat deze problematiek sluimerend nog in heel veel gezinnen plaatsvindt."
Louwes heeft al meerdere keren aandacht gevraagd voor de problemen. "Het is niet aan ons om te vertellen hoe het moet, maar dat er iets moet gebeuren, is evident."
Met Anne Fleur gaat het inmiddels beter. Ze schreef twee boeken over haar ervaringen en richtte een lotgenotengroep op. Haar herstel gaat met vallen en opstaan. "Maar mede door mijn psychosociale hulphondje Kodo, die ervoor zorgt dat ik niet ontregeld raak, door paniek, door angst of door herbelevingen, ga ik nooit meer zo diep vallen."
De Rotterdamse wethouder van jeugd, mobiliteit en taal Judith Bokhove pleit voor meer steun voor jongeren op de wachtlijsten.
