Renee van Hest en Marijn Duintjer Tebbens
Renee van Hest en Marijn Duintjer Tebbens
Het is er wat minder over gegaan, maar de huursector heeft ook een grote opgave afgesproken in het Klimaatakkoord. Woningcorporaties, warmte- en bouwbedrijven spraken de ambitie uit om uiterlijk in 2022 100.000 bestaande huurwoningen aardgasvrij of 'aardgasvrij-ready' te maken (zie kader). Die doelstelling is niet realistisch, blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur. De praktijk blijkt, net als bij de proeftuinen, weerbarstig.
"Op dit moment wordt er nog veel geëxperimenteerd en is er te weinig sprake van een structurele aanpak", stelt Joep Rats, directeur Beleid & Vereniging, Koninklijke Bouwend Nederland. "Wij achten het met de huidige aanpak niet haalbaar dat voor eind volgend jaar 100.000 huurhuizen worden gehaald." Dat de eerste belofte niet wordt waargemaakt is een tegenvaller, want elk jaar moeten 150.000 tot 200.000 huizen worden verduurzaamd om in 2030 het doel van 1,5 miljoen aardgasvrije huizen te halen.
Te duur en complex
Ook de branchevereniging voor woningcorporaties Aedes laat aan Nieuwsuur weten dat het "niet realistisch" is om voor 2022 dit aantal huurhuizen van het gas te halen. Wel zegt Aedes dat er "afspraken" zijn gemaakt om binnen vijf jaar 100.000 huizen van het gas te halen, maar wat die afspraken concreet betekenen is onduidelijk.
Voornaamste reden voor zowel de bouwers als corporaties dat de afspraak uit het Klimaatakkoord niet wordt gehaald, is dat de uitvoering complex en te weinig systematisch is. Ook geeft Aedes aan dat voor sommige verduurzamingsprojecten de kosten "te hoog" zijn waardoor subsidies niet voldoende zijn om deze projecten vlot te trekken.
Hier leggen we uit waarom de grootste verbouwing van Nederland stroef verloopt:
Het Rijk probeert de opgave van de huursector te ondersteunen met subsidie, via de zogenaamde Subsidieregeling Aardgasvrije Huurwoningen (SAH). Tot nu toe is ruim 57 miljoen euro toegekend om 23.711 huurwoningen aardgasvrij te maken. Maar die projecten hebben een looptijd van maximaal vijf jaar. "Dus de meeste van die woningen zijn pas rond 2025 echt aardgasvrij", laat het ministerie weten. "Het is de verwachting dat de doelstelling om 100.000 huurhuizen te verduurzamen niet volledig gerealiseerd zal zijn in 2022."
Investering niet terug te verdienen
Volgens Aedes is er nog een probleem. "Ook mét de subsidie van het Rijk is het verduurzamen van huurhuizen niet rendabel voor woningcorporaties." Om 'woonlastenneutraliteit' voor de huurders te garanderen (dat betekent dat de gemiddelde huurder niet meer gaat betalen dan voor de gasrekening) verwacht Aedes dat woningcorporaties de investeringen maar "zeer beperkt" kunnen terugverdienen door hogere huren te vragen aan bewoners. Ze pleiten daarom voor het afschaffen van de verhuurdersheffing. Dat is een belasting op sociale woningverhuur, die geheven wordt sinds 2013.
Het ministerie geeft aan dat uit "signalen van corporaties" blijkt dat de onderhandelingen met warmtebedrijven ook meer tijd kosten dan van tevoren gedacht. En ook het aanleggen van een nieuw warmtenet is ingrijpend. Tot slot stelt het ministerie dat de coronapandemie "een vertragend effect" heeft gehad.
Te weinig 'handjes' voor aardgasvrij maken
Nieuwsuur vroeg ook aan vijf grote bouwbedrijven of zij de komende negen jaar anderhalf miljoen huizen in Nederland kunnen verduurzamen. Volgens het in 2019 gesloten Klimaatakkoord moeten in 2030 namelijk zoveel woningen van het gas af.
"Handjes zijn een probleem", laat Dura Vermeer weten, er is grote schaarste op de arbeidsmarkt in de installatietechniek en zonder arbeidskrachten worden de aantallen niet gehaald. Ook Strukton noemt de doelstelling "niet haalbaar", maar stelt wel dat daarmee niet is gezegd dat er helemaal niet wordt verduurzaamd, want dát gebeurt wel degelijk.
Volgens BAM Wonen is het "zonder meer een uitdaging". Heijmans geeft aan dat er voor het bouwbedrijf nu nog geen aanleiding is geweest om op te schalen. Reden is ook dat het 'tempo' dat huizen van het gas worden gehaald niet hoog genoeg ligt, stelt ook TBI Holding. Meerdere bouwbedrijven geven aan dat het vooral een kostbare operatie is.
