Sterke stijging anorexiapatiënten die helemaal stoppen met eten en drinken

• Josette Kootstra

Instellingen die kinderen en jongeren met een eetstoornis behandelen, slaan alarm: ze zien een sterke stijging van het aantal anorexiapatiënten dat helemaal stopt met eten en drinken.

Het Amsterdam UMC behandelde de afgelopen drie maanden zeker vijftien jonge eet- en drinkweigeraars. In dezelfde periode vorig jaar was dat er maar één. Sinds de herfst behandelen artsen in Amsterdam een derde meer patiënten. Een verklaring is er nog niet, maar artsen vermoeden dat er een verband is met de coronacrisis.

"We hebben nog niet eerder meegemaakt dat zo'n grote groep jongeren stopt met eten en drinken", vertelt Annemarie van Bellegem, kinderarts in het Amsterdam UMC.

Onherstelbare schade

Een van de gevaren van niet eten en drinken is het dalen van het bloedsuikergehalte waardoor je in coma kan raken en zelfs kan overlijden. Het UMC heeft steeds kunnen voorkomen dat de kinderen die niet eten en drinken overlijden, maar daarmee zijn de gezondheidsgevaren niet geweken.

Er zijn ook langetermijngevolgen, zoals stoppen met groeien, botontkalking en schade aan organen. Van Bellegem: "Met name als je stopt met drinken kunnen je nieren kapot gaan en dat kan echt leiden tot schade die je niet meer kan herstellen."

Het gaat soms om jonge kinderen, soms slechts acht jaar oud. "Kinderen die gewoon vanuit pure angst gestopt zijn en zelf niet goed beseffen wat er gebeurt. Ze zakken zo snel weg in een eetstoornis dat ze zelf ook niet goed meer een uitweg kunnen vinden."

Landelijke cijfers zijn er niet maar Van Bellegem krijgt dezelfde signalen uit het hele land. Ook van Nicole Becking, jeugdpsychiater bij Rintveld, een van de grootste eetstoornisklinieken in Nederland. "Een verschil met vóór de coronacrisis is dat jongeren er veel slechter aan toe zijn wanneer ze hier binnenkomen."

Ook bij Rintveld hadden ze niet eerder zoveel kinderen die gestopt zijn met eten en drinken. "We moeten vaak veel sneller handelen en we zijn vaker gedwongen om over te gaan op sondevoeding", vertelt Nicole Blom, klinisch psycholoog bij Rintveld.

Angst om controle te verliezen

Becking en Van Bellegem gaan ervan uit dat de toenemende heftigheid van eetstoornissen komt door de coronacrisis. Uit eerder onderzoek bleek al dat het gebrek aan structuur en de beperkte bewegingsvrijheid symptomen verergeren. "In de coronatijd merk je dat mensen zich extreem eenzaam en ook machteloos voelen en dat heeft daar invloed op", zegt Van Bellegem.

"Alle stresslevels zijn heel veel hoger komen te liggen", zegt Becking. "Dus als je het ingewikkeld vindt om te dealen met spanningen en emoties, loop je risico dat te uiten door te stoppen met eten."

Bij anorexia speelt de angst om de controle te verliezen meestal een grote rol. Van Bellegem: "Wat doet iemand die grip probeert te houden op spanningen en emoties? Die richt zich op datgene waar hij grip op kan houden, en dat is eten en drinken."

Ook het toegenomen gebruik van sociale media in de coronacrisis is een extra zorg, zegt Van Bellegem. "We zien dat kinderen in een isolement raken, eenzamer worden of dat ze zich meer richten op hun eigen gedachtegoed en op sociale media. We weten dat via sociale media met elkaar vergelijken soms versterkend kan werken en dat jongeren elkaar kunnen gaan kopiëren."

Zorg overbelast

De artsen vrezen dat de verergerende problemen de zorg voor de patiënten in gevaar brengt. De zorg voor kinderen met sondevoeding is heel intensief, zegt Van Bellegem. "We hebben al weinig mensen die deze groep kunnen helpen. We hebben te maken met een uitgeput systeem. Ik houd m'n hart vast."

Ook Blom maakt zich zorgen. "De stoornissen zijn zeker te behandelen als we voldoende middelen en mensen hebben. Maar voor het aantal patiënten dat nu naar ons toekomt, daar hebben we gewoon niet genoeg bedden en personeel voor."

Van Bellegem waarschuwt dat de problemen zullen toenemen als de scholen opnieuw sluiten en nog meer jongeren geïsoleerd raken. Tegen ouders en artsen zegt ze: "Houd goed contact met je kinderen en zoek snel hulp als je vermoedt dat er een eetstoornis speelt."