De huidige bewoner van het Witte Huis mag er dan anders over denken, de presidentsverkiezingen in Amerika zijn voorbij. Toch is in één staat het verkiezingscircus nog in volle gang. In Georgia gaan de verkiezingen (en de hertelling) die bepaalden dát Joe Biden president wordt, naadloos over in verkiezingen die bepalen hóe Biden dat presidentschap kan invullen.
Dat zit zo: om daadkrachtig te kunnen regeren en veel plannen te kunnen uitvoeren, heeft een president in de VS een meerderheid nodig in zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat. De Democraten houden hun meerderheid in het Huis, maar in de Senaat spant het erom. In Georgia eindigden de verkiezingen voor twee Senaatszetels op 3 november onbeslist. Als de Democraten die twee zetels alsnog in de wacht slepen, is de stand in de Senaat 50-50. Dan zou vicepresident Kamala Harris als voorzitter van de Senaat de doorslaggevende stem hebben.
'Tweede ronde gunstig voor gevestigde orde'
Wie de twee zetels krijgt, wordt bepaald in een extra verkiezingsronde. Georgia is één van de weinige staten die dit runoff-systeem kennen. Het houdt in dat als geen van de kandidaten meer dan de helft van het totale aantal stemmen haalt, er een tweede ronde komt met de top twee.
In beide senaatsraces in Georgia haalde niemand die drempel. En dus nemen op 5 januari de twee zittende Republikeinse senatoren het op tegen de twee Democratische uitdagers. Senator David Perdue tegenover onderzoeksjournalist Jon Ossoff en senator Kelly Loeffler tegen Raphael Warnock, de dominee van de kerk van Martin Luther King in de stad Atlanta.
De oudere, wittere mensen zijn vaker Republikein, en die komen wel weer stemmen.
De runoff werd begin jaren 60 ingesteld, rond de tijd dat de rassensegregatie werd afgeschaft. Er is een verband, vertelt politiek verslaggever Greg Bluestein van de grootste krant hier, The Atlanta-Journal Constitution. "De runoff is in Georgia ingevoerd omdat het ten koste gaat van zwarte kandidaten."
De regel dat de winnaar meer dan de helft van de stemmen moet halen, maakt het voor minderheden veel moeilijker om hún kandidaat te laten winnen. Bluestein: "Het systeem komt de kandidaten van de gevestigde orde ten goede. Dat blijkt te werken, want de Democraten hebben nog nooit zo'n runoff gewonnen."
Opnieuw uren in de rij?
Een ander nadeel voor de Democraten is dat hun kiezers lastiger te overtuigen zijn om opnieuw uren in de rij te gaan staan om te stemmen. "Republikeinen zijn historisch gezien loyalere kiezers", vertelt de Republikeinse campagnestrateeg Chip Lake. "Die zijn makkelijk te overtuigen om te komen stemmen."
Bernard Fraga, politicoloog van Emory University in Atlanta, is het met Lake eens. "In een runoff-verkiezing kan het opkomstpercentage zomaar 40 procent lager liggen. Veel kiezers, vooral jongeren en minderheden, hebben misschien niet eens door dat de verkiezingen gaande zijn. En laten dat nou net in meerderheid Democratische kiezers zijn. De oudere, wittere mensen zijn vaker Republikein, en die komen wel weer stemmen."
De boodschap van hun spotjes is: hoe durft een zwarte man te denken dat hij senator mag worden?
Dus is de Republikeinse strategie helder, zegt Lake. "Je moet ervoor zorgen dat jouw kiezers op komen dagen, en dat doe je met negatieve spotjes. Die werken nou eenmaal." In elk reclameblok is hier steeds dezelfde boodschap van Republikein Kelly Loeffler te zien: "Raphael Warnock is a radical". Warnock zou Amerika willen veranderen in een socialistisch land, en mensen hun welvaart willen afpakken.
Volgens James Woodall, dominee en voorzitter van de zwarte burgerrechtenorganisatie NAACP, zit er een racistische ondertoon in die spotjes. "De boodschap is: hoe durft een zwarte man te denken dat hij senator mag worden? How dare he!"
Duurste verkiezingen ooit
Omdat er zoveel op het spel staat in Georgia zijn alle ogen in de VS nu gericht op deze zuidelijke staat. Grote namen gaan er campagnevoeren. Te beginnen met vicepresident Mike Pence. Strateeg Chip Lake: "Dit is een historische race en waarschijnlijk ook de duurste Senaatsverkiezingen ooit. De partijen zijn van plan om 250 tot 350 miljoen dollar uit te geven aan reclame en bijeenkomsten."
Hoewel Republikeinen op basis van de resultaten in het verleden in het voordeel lijken, geven de zwarte leiders van de Democratische coalitie zich nog niet gewonnen. Woodall: "Ook al moeten we elke mobiele telefoon bombarderen met berichten, aankloppen op elke deur en elk socialemediaplatform bestoken, we gaan het redden. Dat geloof ik met heel mijn hart."
