Eerst informatie, dan een prik: meerderheid Nederlanders wil geen vaccin of twijfelt

Bijna de helft van de Nederlanders, 48 procent, wil zich niet direct laten vaccineren als er een vaccin beschikbaar komt. Zij willen afwachten, blijkt uit onderzoek van onder meer de TU Delft en het RIVM. Onder meer onder zorgmedewerkers, jongeren en kwetsbare groepen is er veel aarzeling.

39 procent van de Nederlanders wil zich wél direct laten vaccineren als er een covid-vaccin beschikbaar wordt dat effectief is en weinig bijwerkingen geeft. 13 procent wijst een vaccin resoluut af. De rest wil dus afwachten, en zal zich niet direct laten vaccineren als ze worden opgeroepen.

"De groep twijfelaars zit door de hele samenleving", zegt onderzoeker Niek Mouter van TU Delft. Volgens Mouter wordt er vooral getwijfeld over de risico's van een vaccin, en zijn er zorgen over bijwerkingen op de korte en lange termijn.

Zorgmedewerkers staan niet vooraan in de rij bij de vaccinaties, blijkt uit het onderzoek. Dat is representatief voor heel Nederland, niet voor zorgmedewerkers. Maar onderzoekers zien wel opvallende resultaten: bijna 80 procent van het bevraagde zorgpersoneel wil afwachten om te kijken hoe de ervaringen van anderen zijn, 13 procent wil het nooit.

Slechts 8 procent zou direct een vaccin willen. Dat komt overeen met een eerder onderzoek van zorgvakbond NU'91, waaruit bleek dat een groot deel van de zorgmedewerkers niet zomaar een inenting zou willen.

"Zorgmedewerkers laten het heel erg van de kenmerken van het vaccin afhangen", ziet onderzoeker Mouter. "Ze maken een rationele keuze, en willen weten hoe effectief het is, wat de bijwerkingen en andere kenmerken zijn."

Twijfel bij zorgmedewerkers

Een van die twijfelende zorgmedewerkers is Esther van Velzen. Zij werkt in een revalidatiehotel, onder meer met covid-patiënten, en ze vindt het een lastige kwestie. "Ik wil eerst weten wat de bijverschijnselen zijn op langere termijn. Je spuit toch iets in je lichaam, daar wil ik alles van weten. Die informatie geeft je de vrijheid om te kiezen", zegt zij.

Van Velzen werkt met oudere, kwetsbare mensen. "Als ik het zou nemen, zou het eerder voor mijn omgeving zijn. Mensen moeten een eigen keuze kunnen maken, met alle beschikbare informatie die er is. Er is geen goed of fout daarin."

Zwakke gezondheid

De twijfel over het vaccin leeft ook onder kwetsbare groepen. Zo wil Mira Thompson graag een vaccin, omdat ze vreest dat haar isolatie anders nog heel lang duurt. "Ik kom bijna niet buiten, laat niemand mijn huis binnen. Ik ben aan het wachten tot ik weer in vrijheid kan leven", zegt Thomspson.

Thompson verkeert in dubio. "Er zijn natuurlijk ook risico's aan zo'n vaccin verbonden. Als je al een zwakke gezondheid hebt, maak je je daar zorgen om. Het is fijn dat ik eerder in aanmerking kom voor een vaccin, maar ik heb ook mijn twijfels. Hoe reageert mijn lichaam erop, wat zijn de effecten op lange termijn", vraagt ze zich af.

Volgens onderzoeker Niek Mouter moet de overheid gedetailleerde informatie geven over het vaccin, als het er is. "En ook perspectief bieden. Als mensen nog twijfelen moet je ze laten weten of ze later alsnog een vaccin kunnen krijgen, of dat ze achteraan moeten aansluiten."