Al wekenlang kleurt regio Zuid-Holland-Zuid donkerrood. Deskundigen breken hun hoofd erover: waarom wil het aantal besmettingen niet omlaag? Toen Slowakije aan de vooravond van de tweede golf stond werd een radicaal besluit genomen en werd bijna de hele bevolking getest op corona.
Is het massaal testen van een groot deel van de bevolking dé sleutel om het coronavirus in toom te houden? De stad Liverpool gaat het - bij wijze van test - proberen. Oostenrijk bereidt ook een massale testronde voor. En in Slowakije nam het aantal besmettingen heel snel af - met 88 procent.
"Het gros van de besmettingen die gevonden zijn, zou anders niet aan het licht zijn gekomen", zegt gezondheidseconoom Xander Koolman tegen Nieuwsuur. "Juist mensen zonder of met lichte symptomen komen hierdoor in beeld."
Lockdown voorkomen met massaal testen
In Slowakije, waar 5,5 miljoen mensen wonen, wilde de regering een harde lockdown voorkomen. In buurland Tsjechië liep het aantal besmettingen snel op. De overheid besloot duizenden sneltestpunten te openen om in een paar rondes 3,5 miljoen van de 5,5 miljoen bewoners te testen.
Het is een gewaagd experiment waarvoor veel uit de kast getrokken moest worden. Er werden zo'n 5000 testlocaties opgetuigd en er zijn meer dan 40.000 zorgmedewerkers, militairen en vrijwilligers ingezet. Er zijn drie testrondes geweest.
Kosten vallen relatief mee
De operatie heeft zo'n 100 miljoen euro gekost. "Een dag volledige lockdown had ons hetzelfde gekost, zegt de Slowaakse minister van Defensie, Jaroslav Nad, tegen Nieuwsuur. "We zijn erg tevreden. Het heeft ons geholpen om snel het aantal besmette mensen te laten dalen en de druk op de ziekenhuizen te verminderen."
De hele bevolking moest twee keer getest worden met een week ertussenin. Van de Slowaken die werden uitgenodigd kwam 95 procent opdagen. Iets meer dan 1 procent van de Slowaken bleek positief te testen en moesten in isolatie.
Zuid-Holland-Zuid blijft rood
In de tweede golf daalt het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland veel langzamer dan in de eerste golf. Ook in de regio Zuid-Holland-Zuid blijft het maar rood op de kaart. Er is al weken sprake van een heel hoog aantal besmettingen dat - ook na de maatregelen - niet zo heel snel daalt.
De virusbestrijding wordt bemoeilijkt omdat de veiligheidsregio en de GGD ook niet weten waar de besmettingshaarden zijn. Ze zijn onvindbaar. De ziekenhuiszorg wordt nog steeds te zwaar belast, ziet Wouter Kolff, voorzitter van de Veiligheidsregio en burgemeester van Dordrecht. "De daling moet fors verder, want we zitten nog steeds op het niveau 'zeer ernstig'. De zorg loopt daar nog achteraan", zegt Kolff.
Momentopname
Als eenmaal een grote groep mensen besmet is, is het erg lastig om de verspreiding drastisch omlaag te krijgen, zegt Kolff. De strategie van Slowakije wil hij niet direct overnemen, zegt hij desgevraagd. "Om het virus onder controle te krijgen is het belangrijk om veel te testen", zegt hij. "Het is nuttige informatie, maar het is een momentopname. Vijf dagen later kan het weer anders zijn", zegt hij.
Daar sluit arts infectieziektebestrijding Ellen Verspui van GGD Zuid-Holland-Zuid zich bij aan. "Het is heel lastig, want het duikt altijd weer op. Het is niet dat je na twee weken testen er helemaal vanaf bent. We zijn een klein en open land, waarbij ook veel verkeer van buiten is. Ik weet niet of het in dit land zou werken", zegt Verspui
Het massaal testen van een land is een goed alternatief voor een landelijke lockdown, zegt gezondheidseconoom Koolman, die benadrukt dat het geen complete oplossing is. "Het is minder kostbaar om twee testrondes te organiseren dan om twee weken in lockdown te gaan. Na die twee testrondes is je besmettingsniveau een stuk lager. Maar het virus is niet opeens helemaal weg, dus je hebt nog steeds maatregelen nodig", zegt Koolman.
In Slowakije wordt nu een derde testronde voorbereid, voor de 459 dorpen en steden waar de infectiegraad hoger dan 1 procent was. Daar wordt nog een keer getest.
Het was niet verplicht om je te laten testen in Slowakije. Maar er was wel een stevige stimulans om op te komen dagen, zegt minister Nad. "Wie negatief testte kreeg een certificaat waarmee ze toch de straat op mochten in een gedeeltelijke lockdown, waarmee ze naar winkels mochten. Wie zich niet liet testen, moest 10 dagen in quarantaine. Dat motiveert."