Jop de Vrieze en Linda de Groot
Jop de Vrieze en Linda de Groot
Herinfecties met het coronavirus zijn niet langer uitzonderlijk. Amsterdamse onderzoekers verwachten dat het aantal de komende maanden flink kan oplopen, omdat eerder besmette mensen waarschijnlijk gemiddeld maar een jaar beschermd zijn.
Over het algemeen wordt gedacht dat wie ernstiger ziek is geweest, minder snel opnieuw wordt besmet en dat de tweede infectie milder verloopt. Maar dat geldt niet voor iedereen, blijkt uit bestudeerde gevallen.
Al vanaf het begin van de pandemie gaan wetenschappers uit van het risico van een herbesmetting. De vraag is hoe snel en hoeveel ze voorkomen. Het aantal meldingen van mensen die na een periode zonder klachten opnieuw positief testen, loopt wereldwijd op, meldde de NOS afgelopen weekend al.
In Nederland zijn het er inmiddels zo'n vijftig. Maar waarschijnlijk is dit het topje van de ijsberg, omdat veel herbesmettingen niet aan het licht komen.
Wéér positief
Sanne de Jong (22) liep stage als verpleegkundige toen ze half april voor het eerst besmet raakte. Na twee weken herstelde ze van haar relatief milde symptomen en werd negatief getest, al hield ze nog weken last van naweeën. Begin juli kreeg ze opnieuw last van benauwdheid, misselijkheid en voelde ze zich enorm slap. Op aanraden van haar huisarts werd ze weer getest: positief.
Sanne kreeg voor de tweede keer corona. "Het eerste wat ik zei was: dat meen je niet. Dat kan niet." Hier doet ze haar verhaal:
Over het algemeen denken wetenschappers dat besmette mensen een afweerreactie opbouwen die een behoorlijke tijd beschermt. Maar wie geen of weinig symptomen ontwikkelt, bouwt waarschijnlijk te weinig antistoffen op, die bovendien binnen een paar maanden grotendeels verdwenen zijn.
Seizoenscoronavirussen, die een gewone verkoudheid veroorzaken, slaan na gemiddeld twaalf maanden opnieuw toe, toonden onderzoekers in het Amsterdam UMC recent aan in vakblad Nature Medicine.
Zij zijn niet verbaasd dat de eerste gevallen van herinfecties nu al na een paar maanden opduiken, zegt viroloog Lia van der Hoek, die het onderzoek leidde. "We kunnen er maar beter van uitgaan dat we komend voorjaar een golf krijgen van mensen die, na hun eerste infectie tijdens de eerste golf, opnieuw besmet zijn."
Alle smaken komen voorbij
Andere onderzoekers vergelijken SARS-CoV-2 juist met de minder onschuldige coronavirussen SARS en MERS. Die wekken veel langer immuniteit op, tot enkele jaren. Het zou goed kunnen dat wie een ernstige vorm van covid-19 heeft gehad, ook zo lang is beschermd. Ook van vaccins is de hoop dat ze een langdurig effect hebben.
Immunologen gaan ervan uit dat de tweede infectie bij de meeste mensen milder of helemaal zonder klachten zal verlopen. Binnen een paar maanden na de eerste infectie nemen bij de meeste mensen de antistoffen wel behoorlijk af, maar de belangrijkste lijken tot zeker zes maanden redelijk stabiel. En andere afweerlinies zoals T-cellen kunnen het virus nog wel redelijk snel uitschakelen.
Maar dat is niet bij alle herinfecties het geval. Een man uit het Amerikaanse Nevada belandde zes weken na zijn eerste infectie op de intensive care vanwege een nieuwe besmetting. Een chirurg uit Brazilië ontwikkelde de tweede keer een longontsteking, mogelijk nadat ze op de intensive care minuscule virusbevattende druppeltjes in haar longen had gekregen. "Wereldwijd zien we alle smaken voorbijkomen", zegt Van der Hoek.
Ook Sanne de Jong had het de tweede keer steviger te pakken. Ze verloor niet alleen opnieuw haar reuk en smaak, maar kreeg ook last van haar maag en darmen en raakte bijna uitgedroogd doordat ze amper dronk.
Ondanks het oplopend aantal meldingen van herinfecties, zijn er in de wetenschappelijke literatuur slechts enkele tientallen beschreven. Vooral omdat er dit voorjaar in de meeste landen maar weinig mensen zijn getest. En de lat ligt hoog: om de herbesmetting te bevestigen, hebben wetenschappers niet alleen twee positieve coronatesten nodig, maar moet het genetisch materiaal van de twee virusmonsters ook nog duidelijk van elkaar afwijken.
'Wees voorzichtig'
Bij De Jong verschilden die twee monsters wel een klein beetje, maar niet zoveel als bij in de wetenschappelijke literatuur beschreven gevallen. De onderzoekers van het RIVM en het Erasmus MC houden daarom een andere mogelijkheid open: namelijk dat haar immuunsysteem het virus na haar eerste besmetting niet helemaal heeft uitgeschakeld, zich later weer is gaan vermenigvuldigen en zo een herinfectie heeft veroorzaakt.
Drie weken na de tweede infectie liet De Jong haar antistoffen bepalen. Die bleken behoorlijk hoog. Waarschijnlijk is ze dus voorlopig beschermd. Toch zal ze de komende tijd doen wat ze anderen ook aanraadt: "Wees voorzichtig, je kunt het zeker nog een keer krijgen."
