Aanvankelijk leek vicepremier en minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge de overduidelijke frontrunner bij de CDA-lijsttrekkersverkiezing. Dat er een extra ronde nodig is, maakt hem niet zenuwachtig. "Ik heb de afgelopen maanden veel korte en slapeloze nachten gehad, maar hierover niet", zegt hij in Nieuwsuur.
De Jonge kreeg in de eerste ronde iets minder dan de helft van de stemmen, zijn tegenstander en Kamerlid Pieter Omtzigt zo'n vier op de tien. Mona Keijzer viel gisteren af. Zij liet weten nu Omtzigt te steunen.
Banenspel
Minister van Financiën Wopke Hoekstra, lang gezien als kroonprins van het CDA, zei vandaag in de Telegraaf bereid te zijn minister of premier te worden als Omtzigt lijsttrekker wordt. Formeel spreekt Hoekstra geen steun uit voor één van de twee, maar De Jonge heeft altijd gezegd zelf premier te willen worden. Omtzigt heeft die ambitie niet, en zegt Hoekstra graag in een nieuw kabinet terug te zien.
"Toen ik het las vanmiddag dacht ik: oeh, dit is wel een beetje van vroeger hoor, jongens, nu al de banen gaan verdelen voor na de verkiezingen", zegt De Jonge. "Het gaat nu om welk CDA je voor ogen hebt. Er is niet een team-Omtzigt en een team-De Jonge, er is maar één team en dat is team-CDA."
Volgens mij is Diederik Gommers er de man niet naar om zich een spreekverbod te laten opleggen.
Toch ziet een deel van de CDA-leden graag Omtzigt samen met Hoekstra strijden tegen Mark Rutte in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Het duo zou de premier kunnen aanpakken op zijn coronabeleid, terwijl De Jonge als 'coronaminister' juist zelf kwetsbaar zou zijn voor kritiek.
"Ik heb verantwoordelijkheid genomen toen die verantwoordelijkheid op m'n pad kwam", zegt De Jonge daarover. "Ik leg heel graag verantwoording af over het beleid dat we hebben gevoerd."
'Geen druk op Gommers'
Dit weekend kwam er nog kritiek op dat beleid. Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, zei in de Volkskrant dat hij zich eind maart door een ambtenaar onder druk gezet voelde. Gommers zou aan de minister hebben moeten beloven dat er aan het einde van de week 1600 IC-bedden waren. "Terwijl ik dat ook niet wist en geen invloed heb op beschikbare IC-bedden."
Volgens De Jonge was er van druk geen sprake. "De dag voor het debat op 26 maart zei Gommers 'het wordt heel spannend'. Daarom wilde de Kamer weten: ga je die 1600 bedden halen, want die hebben we misschien volgende week al nodig. En dus heb ik die bevestiging gevraagd tijdens het debat en de reactie heb ik weer gewoon gedeeld met de Kamer."
"En een week later bleek gelukkig ook - en dat is een topprestatie van Gommers, van al zijn collega's en alle verpleegkundigen - dat dat getal daadwerkelijk waargemaakt is."
Oneens over leeftijdsgrens
Gommers zegt in de krant ook dat een ambtenaar van het ministerie hem meedeelde dat het niet de bedoeling was dat hij "keihard" op tv zou spreken over een eventuele leeftijdgrens voor IC-opname.
"Het is bekend dat wij het over dit punt oneens waren", zegt De Jonge. "Artsen zelf vonden dat als er een tekort aan bedden was en het aantal patiënten maar bleef stijgen, je ook moest kunnen selecteren op leeftijd. Ik, Martin van Rijn en Rutte hebben daarvan altijd gezegd 'dat gaan we niet doen'. Dat is dan ook uiteindelijk geen medisch besluit meer maar een politiek besluit."
De Jonge ontkent dat zijn ministerie Gommers verbood zijn standpunt hierover te delen in de media. "Volgens mij is Gommers er ook niet de man naar om zich een spreekverbod te laten opleggen."
Veel leden, en ook ik, voelen zich thuis bij het politieke midden, daar liggen de oplossingen.
Wel erkent De Jonge dat het kabinet de coronacrisis niet vlekkeloos aanpakt. "Er zijn zonder twijfel heel veel fouten gemaakt. Maar we hebben met elkaar alles gedaan wat in ons vermogen lag om dat virus onder controle te krijgen."
"We gaan een hele zware tijd tegemoet met grote onzekerheden. Ik vind dat het CDA daarbij een leidende rol moet spelen. Die verantwoordelijkheid voel ik."
Net als Omtzigt wil De Jonge dat het CDA een partij in het politieke midden is. "Ik geloof dat daar de oplossingen liggen en tegenstellingen overbrugd moeten worden. Daar voelen heel veel leden, en ook ik, zich bij thuis. Dat je aansluit op de onzekerheden en zorgen van gewone mensen."
Kijk hier het hele interview met Hugo de Jonge:
