Sinds deze week zijn coronamaatregelen in verpleeghuizen verder versoepeld, maar sommige verpleeghuizen hebben nog een veel te strenge bezoekregeling, vinden bewoners. In Amsterdam sleept de cliëntenraad van verpleeghuis Vondelstede zorginstelling Amsta nu voor de rechter om soepelere regels af te dwingen.
Dezelfde cliëntenraad dreigt bovendien, samen met familieleden van bewoners van andere verpleeghuizen, de Staat aan te klagen. Amsta en andere zorginstellingen zouden mensenrechten schenden, onder meer door bewoners niet toe te staan onbeperkt naar buiten te mogen.
In een brief aan minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid schrijven advocaten Liesbeth Zegveld en Elles ten Vergert dat als de minister niet voor woensdag uitspreekt dat tehuizen de rechten van bewoners moeten respecteren, hun cliënten juridische stappen zullen overwegen. De inspectie zou dit moeten handhaven.
"De rigide wijze waarop de zorginstellingen nog altijd omgaan met de coronacrisis, is het directe gevolg van de tot op heden door de Staat gevaren koers", schrijven de advocaten. "De Staat is medeverantwoordelijk voor de ontstane situatie."
De moeder van Dominique Hoefnagels zit in het Amsterdamse verpleeghuis Vondelstede. Omdat haar moeder stervende is, mag ze ondanks de lockdown bij haar langs. Maar als haar moeder weer opknapt, moet Dominique weer weg. Ze ziet haar moeder een maand later pas weer:
De advocaten benadrukken dat die situatie verschilt per instelling, maar dat veel verzorgingstehuizen "uitsluitend oog hebben voor het risico op besmettingen". Ze zouden zich onder meer schuldig maken aan onrechtmatige vrijheidsontneming door de mogelijkheden voor bewoners om naar buiten te gaan verregaand te beperken.
Vrijheidsbeperking mag alleen als uiterste redmiddel om bijvoorbeeld verspreiding van corona te voorkomen, maar inmiddels zou er geen goede reden meer zijn om bewoners in huis te houden.
Daarnaast behandelen verschillende zorginstellingen bewoners die in de stervensfase zijn "mensonterend", schrijven de advocaten. Zo stelt Amsta limieten aan het aantal bezoekers dat afscheid mag nemen van een stervende bewoner, ook als die geen corona heeft. "Wanneer drie keer twee bezoekers langs zijn geweest, is 'de knipkaart op', en wordt verder bezoek niet toegestaan. Deze wijze van sterven is onmenselijk en vernederend."
Discriminerende beperkingen
Verder zijn de bezoekbeperkingen die in veel instellingen nog gelden, volgens de advocaten een schending van het recht op familieleven. Bezoekers worden nu soms niet toegelaten zonder toezicht of slechts voor heel korte duur. "De zorginstellingen hanteren dergelijke beperkingen [...] om zo zeker mogelijk te zijn dat zij niet in strijd handelen met de richtlijnen van de Staat en het RIVM."
Uitzonderingen op het recht op familieleven zijn mogelijk, maar nu er weinig coronabesmettingen bij komen zijn de bezoekbeperkingen niet meer noodzakelijk, stellen de advocaten. De beperkingen zouden bovendien discriminerend zijn, omdat de rest van Nederland zich weer vrij kan bewegen.
Bewoners en familie vragen de minister via de advocaten om aan instellingen duidelijk te maken dat ze de mensenrechten moeten respecteren. Ze willen dat bezoekregels en de bewegingsvrijheid van bewoners alleen nog maar beperkt worden als dat strikt noodzakelijk is.
Het bestuur van Amsta laat Nieuwsuur vanavond weten (.pdf) dat ze het beleid op sommige punten deze week al aangepast hebben. Volgende week volgen nog meer aanpassingen. Zo krijgt bijvoorbeeld één vaste mantelzorger onbeperkt toegang tot een bewoner. "Eerst zien, dan geloven", zegt Anja Marbus van de cliëntenraad. "Ik heb ook nog een zus en een broer en we hebben nog meer kinderen. Dit is een klein vingertje en we willen de hele hand."
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wil niet reageren.
